سیاسی سنّت مئے کر ءَ نیکیں مستاگے رنگے ءَ سما کنگ بیت اَنچوش کہ کسے ءِ پْرشتگیں ھَڈے جوش بہ گیپت ، دو زھریں برات وشا ن بہ بیت ۔ سیاسی سَنّت کجام لوٹانی پد ءَ اَرزش دار اِیت ھما لوٹاں کس سھرا نہ کنت ، سیاست ءِ تہ ءَ کسے ابرمانکی ءُ کسے وشمنی بنیاد ءَ گپ جنت لھتے وتی جند ءِ واھگاں یک ڈَک سیاسی راھبند باور کنت، بلے ھمے سسایانی ھدابند ھم ’سنّت‘ءِ باندات ءَ سِتک دْرشانی کن  

اَ نت۔ لس مردم ءِ چوناھیگا مستریں جیڑہ لس مردم بیگ اِنت ۔ ھما یاں کہ و ت ءَ وت گچینی بستار داتگ آ لس مردم ءِ چہ ھمے لس مردمے ءَ سوب چِنگ ءُ آیاں رمگ ءِ رنگ ءَ

ھزارھاں بلوچانی زرد پہ ھمے ستک ءَ چاگردئیگ اِنت ، ھماکسانی کہ آ بلوچستان ءِ آجوئی ءِ لوٹوک اَ نت ۔ دیمونی اِش داتگ ۔ برات ءُ چُک اِش ھمے راہ ءَ بیران بیتگ اَنت ۔ کڈ، کاپر ، کاھچر ءُ کاھدان اِش ویراندگ ءُ جنداِش پہ سارتیں ساھگے ءَ وانڈ و اَنت۔ آیاں وتی مھار، وتی مڈی ءُ وتی ھستی بلوچ راج ءِ آجوئی لوٹوکیں راھشونانی دست ءَ داتگ اَنت ____اے گپ گیشتر گوں ھمایاں بندوک اِنت ناں کہ گوں آیاں کہ پنجابی ءِ بندگی اِش مَن اِتگ ءُ سرجھلی ءُ چم جھلی زند گْوازینگ ءَ اَنت ۔ راھشون ترا سما ھست ؟ راھشون ترا زانگ ھست ؟ راھشون تو چہ آزمان ءَ ایر اَتک ءُ لس مردمانی وڑءَ سما کرت کن ئے کہ ماں زمین ءَ تئی رندپداں کپتگیں اے ھزارھاں مردم تو کجام کشک ءَ گسر کرتگ اَنت ؟____اَگاں ھو گڑا ترا اِے مردمانی مارشتانی سما گْور بہ بیت کہ بلوچ آجوئی ءِ زْرمبش ءِ نپت اَنت ۔ اگاں تو گچینی جھانے اَڈ داتگ ءُ ھما جھان ءَ تئی زانتکار ءُ دانشمند ماں وتی گمان ءِ کاگد ءَ پہ تو نکش جوڑکنگ ءَ اَنت ، پہ تو ھَیرانی ھالاں کنگ ءَ اَنت ءُ تو گل ءُ شاد ئے کہ چہ آیاں کسے ءِ زبان ھم نادوکاں نہ بَد اِتگ گڑا بزاں کہ تورُنگراھاں کپتگ ئے ءُ اے وش گپیں مردماں ترا دروگانی کلات ءِ بادشاہ جوڑ کرتگ ۔

سیاسی ’سنّت‘ ءِ سیاسی رنگ ءَ دْرشان ءُ ھما بنیاد ءَ وتی دانک ءُ کردانکانی شُون دیگ المی اِنت ۔ واب مہ گند کہ ترا جھان گوش دارگ ءَ اِنت ءُ تئی کردار پہ آیاں اَرزشے دار اِیت یا آیانی زندمانی ءِ سر ءَ سان دَور دنت، اِناں ترا بلوچ ءَ گوش داشتگ ، ترا ماں جھان ءِ دیم ءِ اُوشتگ ءُ گپ جنگ ءِ توانے داتگ ۔ اے توان ءَ برجاہ دارئے نی جھان ءِ دیم ءَ اَرزشمند بہ ئے ، ھمینچو ایشی ءَ گیشتر کن ئے ماں جھان ءَ ھمے کساس ءَ تئی اَرزش گیشتر بیان بیت ۔ وتی توان ءَ پْروش دیگ ءَ مہ ھِل ئے ، وتی گین ءُ داشت ءَ دیرپا کنگ بہ زان ئے نی ترا اَرزش بیت ۔ بلے گندگ ھمے بیت کہ تو ماں جھان ءِ سیاست ءِ زر ءَ چبلکو جنگ ءَ ئے ۔ھندوستانءَ نشتگیں ورنائیں ٹیوٹرجرنلسٹے ھم تئی کیمپ کمانڈ راں زانت ، تئی تھی سیاست ءِ جھل برزی آئی ءِ دیم ءَ شیشار اَنت بلے وتی مردمانی دیم ءَ تو پیش دار ئے کہ پارٹی بیک ڈور ڈپلومیسی ءَ بلد اِنت پمیشکا ھما رازاں کہ تئی ھمگامیں ھمبل نہ زان اَنت تئی نز ءَ آ زْرمبش ءِ آزگیں جیڑہ اَنت ءُ تو نہ لوٹ ئے کہ آیاں ھرکس سرپد بہ بیت ۔اے ھرکسانی تہ ءَ بازیں پارٹیانی آجوئی دوستیں کارکن ھم ھوار اَنت کہ آیاں وتی زندمانی ءِ بھاریں سال پہ ھمے زْرمبش ءَ نْدر کرتگ اَنت ۔ کم ناکام ءَ ’سیاسی سنت‘ءِ سیاسی دْرشان ایشانی دیم ءَ جوانیں رنگے ءَ کنگ بہ بیت یا ایشانی جند ءَ اَنچیں پَتّرے دَیگ بہ بیت کہ اے وتی دیمتر ءِ راھانی سرشونی ءَ کرت بہ کن اَنت ۔

اے گپ تَچک ءُ سَلھیں گپے کہ سیاست چاگرد،ٹَک یا بُرّے مردمانی سیت پھزی ءِ نا م اِنت ۔ سیاست مزھبے نہ اِنت کہ وش منی ءُ چم اندیمیں سِتکانی سر ءَ مردماں لَب پرمائیت بلکیں سیاسی سیت سھرائیں رنگے ءَ گْوشگ بہ اَنت ءُ مردم ھستانکی بنیاد ءَ سما کن اَنت کہ آیانی لوٹ ھمیش اَنت ۔ سیاسی سَنت ھم ھواریں سیتانی سر ءَ جوڑ بہ اَنت ۔ جھانءِ سیاست ءِ سر ءَ چمشانک دئے یا گْوستانک ءَ پول ئے گند ئے کہ سیاسی سنّت ھما وھد ءَ جوڑ بیتگ اَنت وھدے کہ جتائیں گلانی مَن ءُ لوٹ ھمدپ بیتگ اَنت ۔ باز بر ءَ چوش ھم بیتگ کہ آیانی تیوک ءَ یک لوٹ ئے ھمدپ بیتگ ءُ ھما بنیاد ءَ آیاں گوں آ دگہ گلاں ’سنّت‘ جوڑ کرتگ ۔باز بر ءَ پہ نادل کشی ءُ پہ لاچاری ھم سیاسی سنّت جوڑ بیتگ اَنت ۔

بلوچ سیاست ءِ تہ ءَ ھم جتائیں بلوچ گلاں پہ وتی لوٹاں سیاسی سنت جوڑ کرتگ کہ آیانی بلوچ سیاست ءِ دیمروی ءَ مانندگاریں کردے ھست چہ بلوچ نیشنل پرنٹ (بلوچ راجی سنگر)ءَ پیش چار گلی بلوچ سنّت جوڑ کنگ بیتگ کہ آئی ءِ تہ ءَ جمھوری وتن پارٹی ، بلوچستان نیشنل پارٹی مینگل ، نیشنل پارٹی ءُ واجہ ھیربکش مری ءِ ھک توار ، ھوار بیتگ ۔ بلوچستان ءِ بازیں دَمگاں اے چار گلی سنّت ءَ مروچیگیں بلوچ آجوئی ءِ زْرمبش ءِ گوناپ ساچی ءَ مزنیں کردے پیلو کرتگ ۔ بلوچ چارگلی سنّت ءِ زھرشانیاں راھے شون داتگ کہ ھمے کشک ءَ دیمترءَ بلوچ نیشنل موومنٹ ءُ بی ایس او ءِ کاروان جز اِتگ ۔ 2006ءَ شھید اکبرکان بگٹی ءِ کوش ءَ پد بلوچستان ءِ سیاست پالایگ بوت ءُ آجوئی دوستیں گل چہ ھما مردماں گستا بوت اَنت کہ پاکستان پسند اَنت ءُ وتی اوست ءُ سیت اِش گوں پاکستان ءِ پارلیمنٹ ءَ بستگ اَنت ۔ شھیداکبرکان بگٹی وھدے کہ چہ پاکستان ءِ سیاست ءَ بیزار بوت آئی ءَ وتی گْوستگیں سیاسی کتہ کاریانی بنیاد ءَ لوٹ اِت کہ سرجمیں بلوچ سیاسی گل یکجا بہ بہ اَنت ءُ مزنیں پارٹی یے جوڑ بہ کن اَنت ۔ چہ بلوچ ءِ پُرتوان ءُ سانمندیں راھشوناں شھیداکبرکان بگٹی تیوکیں راھشون اَت کہ آئی ءَ دَمگ ءِ جاور، بلوچستان ءَ پاکستانی نوک آبادی ءُ فاشسٹ شَورانی سما جوانے ءَ رنگے ءَ بیتگ ۔ باباھیربکش ءِ پاکستان بیزاری ءُ شھیداکبرکان ءِ سما ءِ میان ءَ دگری ھست کہ جتائیں بنگپے بوت کنت ۔ شھیداکبرءَ شریں وڑے ءَ زانتگ کہ اگاں بلوچ توان یکجا مہ بیت ءُ میان اُستمانی تک ءَ دَمگءَ امریکی پیشوکی ءَ بیوکیں پندلانی دیم گرگ مہ بیت بلوچستان ءَ توامیں سردارءُ سیاسی گلانی باندات تھار بیت ۔ بابا ھیربکش ، اے رِد ءَ ناں ایوک ءَوتی گل ءِ دیدانک ءُ تبریتانی مُھر کنگ ءِ منوگر اَت بلکیں آئی ءَ گْوستانک ءِ کرد ءِ بنیا د ءَ شھیداکبر ءِ سر ءَ ھم اوست نہ بیتگ کہ آ داں دیراں گوں پاکستان ءَ جنگ ءَ داشت کنت ۔ ھمے بے اوستی بابا ھیربکش ءِ بلوچ آجوئی دوستیں سیاسی گلانی سر ءَ ھم بیتگ کہ آیاں مروچاں آئی ءِ چک ءِ پلہ مرز مڈل کلاس گْوش اَنت پمیشکا آئی ءَ چوشیں میکانزمے جوڑ کنگ ءِ کوشست نہ کرتگ کہ آ یک سیاسی پیڈرشنے(Federation) ءِ رنگ ءَ کار بہ کنت آئی ءَ البت اے کوشست دایم کرتگ کہ زْرمبش ءِ سر ءَ آئی ءَ جند ءِ بالادستی بہ بیت ءُ سرجمیں زْرمبش ھمائیءِ دیدانک ءُ لیکو ءِ سر ءَ کار بہ کنت ءُ سیاسی تْرامدگ کنٹرولڈ بہ بہ اَنت ۔

شھیداکبر ءِ بلوچ سنگل پارٹی بزاں یک راج ءُ یک گلے ءِ شُون آ روچی گوں ھما روچ ءِ بلوچ سنچ ءُ بودناکی ءَ برابر اَت ، آ روچی بلوچ گلانی میان ءَ اینچو جیڑہ نیست اَت ۔ اینچو پند برگ نہ بیتگ اَت کہ سردار ءُ ناسرداریں گلانی میان ءِ نابرابری ءُ سیتانی دیم پہ دیمی سھرا بوتیں ۔ بلے سردارانی وت ماں وتی نسیلی ءَ بلوچ یکوُلیں گل ءِ واب پیلو نہ بوت ۔ شھیداکبرءِ شھادت ءَ پد براھمدگ ءَ بلوچ ری پبلکن پارٹی جوڑ کرت ءُ چہ ایشی ءَ پیش آئی ءِ لوٹ ھمیش اَت کہ نوکیں پارٹی یے جوڑ مہ کنت بلکیں جمہوری وتن پارٹی ءَ گوں بلوچ نیشنل موومنٹ ءَ ھوار بہ کنت ۔

شھید واجہ اے گپ ءَ ساڑی اَت کہ چہ 2008ءِ بی این ایم ءِ سیشن ءَ پیش اے کار بہ بیت ءُ یکجائیں سیشنے لوٹائینگ بہ بیت بلے گوں بی این ایم ءَ ھمگرنچیں لھتے راھشوناں اے سوج دات کہ چہ دوئیں گلانی یکجائی ءَ پیش باید براھمد گ جتائیں گلے جوڑ بہ کنت ، وتی پارٹی ءِ سیشن ءَ بہ لوٹائین اِیت ءُ بی این ایم ھم سیشن ءَ بہ روت ءُ دیمتر ءَ اے درگت ءَ نند ءُ گند بہ بیت ۔ 2009ءَ بی آر پی ، بی این ایم ، بی ایس او آزاد، بلوچ وتن موومنٹ ، بلوچ بار ءُ بلوچ رائٹس کونسل یکجا بوت اَنت ءُ بلوچ نیشنل پرنٹ ءِ نام ءَ بلوچ آجوئی دوستیں گلانی سنّت جوڑ بوت کہ آئی ءِ بنداتی چیئرمین شھیدواجہ گلام مھمد گچین کنگ بوت ۔ اے جست ءِ پسو دنیگت بے تاھیر اِنت کہ اے پرنٹ ءِ تہ ءَ انجمن ء اتھادمری ءُ ھک توارپرچا ھوار نہ بیتگ اَنت ۔ زانگ بہ بیت کہ ھک توار بابا ھیربکش ءِ جوڑ کرتگیں گل اَت۔ آئی ءَ چوناھیا ھمے گْوشتگ اَت کہ اے سیاسی گلے نہ اِنت بلکیں سرکلے بلے چار گلی سنّت ءِ تہ ءَ ھک توار ءِ نام ھوار اَت ۔ ھمے پیم انجمنء اتھاد مری ھم سیاسی گلے ءِ رنگ ءَ سرگرم اَت ءُ چہ بابا ھیربکش ءَ راھشونی زیرگ ءَ اَت۔ چہ ایشاں ابید آ وھدی بلوچ گھار موومنٹ ھست اَت کہ آئی ءِ نزیکی گوں " بی ایل اے " ءَ گیشتر اَت ھم پرنٹ ءِ بھرنہ بوت ۔ بلے بلوچ نیشنل پرنٹ ءِ مراگش ءُ مُچیانی تہ ءَ نام گیپتگیں گلاں بھر ھم زرت ءُ ھیربیار مری وتی راھشون ءِ بستار ءَ دیم ءَ ھم کرت ۔ 

دیر نہ گْوست کہ گْونڈیں نسیلیانی سر ءَ مزنیں گرءُ چیل بنا بوت اَنت ءُ ھرچ نیمگ ءَ ناپھتوءُ ناسیاسی ئیں روشانی انگیز ءَ " بی آر پی " چہ بلوچ نیشنل پرنٹ ءَ گستا بوت ءُ ھما گل کہ ھیربیار مری ءِ پلہ مرز اَت اَنت ھم یک کر بوت اَنت ، چوش پرنٹ ءِ پیسرگیں بستار نہ منت ۔ 

چہ اے پْرشت ءُ پْروش ءَ پد درسیں آجوئی دوستیں راھشون ءُ گلانی نیمگ ءَ چہ 2012 ءَ بہ گر پُریں پنچ سال اِنت ھمک چار پنچ ماہ ءِ سر ءَ یکجائی ءُ سنّت ءِ گپ دیم ءَ کئیت ۔ ھریک گلے ءِ دْرشان ءَ وان ئے ھمے سما دنت کہ چہ آ گل ءَ اَبید درسیں گل سَنّت ءُ یکجائی نہ لوٹ اَنت ۔7جنوری 2018 ءَ سال ءِ بنداتی دْرشان چہ بی این ایم ءِ بنجاھی کارگشاد رمزنام ڈاکٹرمراد بلوچ ءِ نیمگ ءَ شنگ بیتگ کہ آ پہ یکجائی ءَ وتی ماٹو بیتگیں کاراں پد ءَ بنا کن اَنت ۔ اے وشیں دْرشان ءِ تہ ءَ ھم بہ گند کہ واجہ مراد ’نادان دوست ‘ ءِ شگان ءِ جنگ ءَ چک ءُ پد نہ بیت ۔ بلوچاں دنیگت اے وشیں دْرشان ءِ تام جوانیں رنگے ءَ نہ چَش اِتگ اَت کہ 10 جنوری 2018ءَ لگور بیتگیں پیشگیں سرمچار مھمد بکش جگو کُشگ بوت ءُ اے کوش ءِ زمہ واری بی ایل ایپ ءَ مَن اِت ءُ ھمے منگی دْرشا ن ءِ تہ ءَ ھم کوھنیں مان گیش اِتگیں سیاسی جیڑھانی سر ءَ لھتے مردمانی باور گل ءِ بنجاھی دْرشان ءِ رنگ ءَ شکسایگ بوت اَنت ۔ دومی روچ ءَ بی آر اے ءِ جارکش ءَ گوں ترندیں گالوارے ءَ نہ ایوک ءَ بی ایل ایپ دروگ بند کرت کہ آئی ءَ جگو نہ جتگ بلکیں اے ھم گیش کرت کہ بی ایل ایپ ءِ دْرشان ءِ تہ ءَ وتی وھد ءِ نامی ئیں جنگی کماندار ماسٹرسلیم ءِ کردارکشی ءِ شبین ھست کہ اے وھدی بی آر اے ءِ تہ ءَ ھوار اِنت ۔ سیمی روچ ءَ ھمے دْرشانءِ پسو بی ایل ایپ ءِ جارکش گھرام بلوچ ءَ گوں ترندیں گالاں ءُ اے رنگ ءَ دات کہ آئی ءَ گوں بی آر اے ءَ پہ ھم سنّتی ءَ بیوکیں گپ ءُ تْران ماٹو کرتگ اَنت ۔اے جاور ءِ دیم ءَ آیگ ءَ پد سما بیت کہ انیگیں وھد ءَ بلوچ گلانی میان ءَ سنّت ءُ یکجائی ءِ گپ تیوک ءَ دْرشان شاپی اَنتءُ ھچ ۔ اے گپ ءِ سر ءَ پت بیگ ءَ ابید راھے نیست کہ بلوچ گلانی سوبمندیءِ بندات گوں آیانی ھم سنّتی ءُ ھمگرنچی ءَ بیت ءُ پہ ایشی ءَ آیاں یک دومی ءِ کرد ، کا رءُ بستار منگی اَنت ۔ آیانی پُریں پنچ سال ءِ یکجائی ءِ تزبیھ وانگ ءَ بلوچ سیاست اوشت ءِ آماچ کرتگ پہ ایشی ءِ جزینگ ءُ روان کنگ ءَ ھم المی اِنت کہ اے تک ءَ مادنیں گامگیج زیرگ بہ بیت ۔ بلوچانی دل نی پہ چوشیں دروگیں دْرشان وَش نہ بہ اَنت ءُ اگاں اے سیاست برجاہ دارگ بہ بیت پہ راجی زْرمبشءَ زنڈیں تاوانے کار اِیت ۔

گالبلد:

دْرشان شاپی:بیان بازی

ابرمانکی : اساطیری ، Myth 

کردانک:اخلاق

چبلکو:ماں زر ءَ پہ وتی زند ءِ پھزگ ءَ یا ناسوھیں رَنگے ءَ دست ءُ پاداں سُرینگ۔

آزگیں جیڑہ:حساس معاملات

ھستانکی:مادی

تبریت:شوندات ، پالیسی ۔

یکل{یَک ۔ کُل}: اکلوتا ، یکین

ماٹو:معطل

☜ اگاں اے مراگش ءَ گوش دارگ یا ڈاونلوڈ کنگ لوٹ اِت ، جھل ءِ چارکُنچ ءَ کاربند اِت ۔