''مات ءَ ھردے کہ روزردی پاساں آزمان ءِ سھر چکی دیستگ اَت گوشتگ اِت ءِے کہ مروچی جھان ءَ کسے شھید بوتگ کہ چہ آئی ءِ ھونانی رنگ ءَ گوش ئے زاناں آزمان ءَ بانور چکیں گشانیں پوش اِتگ ۔نوں کہ ھوش برجاہ ءُ چہ کچ گیشیں اگل (عقل ) ءَ دپ ءَ دونوکیں دنتان تج بوتگ ۔اے چیراندریں ھال روشھم ءَ ٹک دنت کہ روچ ءِ چہ رودرتک ءَ روایرشت ءِ نیمگءَ َ آیگ ءِ پاساں تھاروکی رژن ءَ ایر بک اِیت ءُ روچ آزمان ءِ لنٹاں پن ءُ آمڑ کنان ءَ زمین ءِ دگہ بھرے ءَ سر ءَ کش اِیت ۔اے ھمے گردش ءِ ندارگ اِنت دگہ ھچ ۔

''زاناں مات ءَ بلک ءِ گمان درشانتگ اَت؟''
'

''شھیدءِ ھون ھم ماں تاموریں شپ ءِ سینگ ءَ چوش رژن ءَ ایر بُک اَنت ۔''


''ھو راست اِنت بلئے آ رژن چوش بام ءَ بورلی دروشمے دنت آرژن تھاروکی ءَ ایر بک اِیت تھاروکی رژن ءَ نہ پِلک اِیت۔منی مات ھدائی مردمے اُومنی مات !تو ھینچوبے سمائے پرچہ ؟................. بلک ءِ سوج ''کاھکے ور ، راھکے برو''ءَ تئی سسا دھکانی کُرتگ ھور بہ گوار اِیت ‘ ڈگار آپ بیار اِیت ‘ کائیگر ءَ کاہ ءُ کڈب بہ رس اِیت ۔منی ننگار کہ اُوشتات بزاں جھان ءِ جاور بدل بوتگ ۔تئی چماں باھوءِ ڈکال تئی بیلگیں ڈگار ءِ زر د ءُ پلک ءُ سبزگ ءُ ملگزار بوگ اِنت ۔دریگتے تئی چماں باھوڈگاری بیلگے بوت اِنت بلئے بے ھدابندی ءَ ھدابندے ھدا مہ بوت اِنت ۔ماتی تئی سادگی اِنت کہ منی رگ ءُ بنداں ایررتکگ ۔پمشکامن مدام مردم ءِ دست ءَ پرشتگیں کوھنگ‘ کُلدانانی گوات ءَ گونیں شنگیں شنک ءُ شارانی دیمپانی ءَ مکیں کلاتانی شکوندیمی ءَ سنگ ءُ ڈلانی سر ءَ بستگیں ھونی تلکاراں گندآں اے کارپداں گوں رستری کارپداں شبین دیگ ءِ جھدکن آں کہ چوناھی ءَ مردمیگ اَنت کہ مدام وتی بدیں کاراں ''ابلیسی ‘جناوری ‘ءُ رستری ''گونگیں گالانی پوشاکاں پوش اِیت ۔نئے کہ ''ھلاکو''رستر تبے بوتگ نہ ''چنگیز ''لدیگ ۔اے آیانی مردمی اَت کہ کہ آیاں انسانی سرانی کلات جوڑ کنگ ءِ سکین ءِے داتگ ۔


آبرم ءِ پرمان ءِ سر ءَ بزگیں لدیگاں وتی کارپدانی ھچ سما گور نہ کنت ۔اگہ سما اِش بوت اِنت گڑا بدھا ءِ بت ءَ پنجگ ءُ دمب پر بوتگ اَت۔مروچی پدایک راست گْو ش ءُ تچکیں ''رسول'' مھتریں عیسیٰ نبی ءِ پیم ءَ دار ءَ درنج اِت اِش ۔ماتی تو راست گْوش ئے گڑا آزمان ءَ پن پرچہ نہ جتگ ؟ماتی ............!رسول وَدروگ بند نہ بنت ناں ؟آکہ دروگ بند نہ اِنت شھید اِنت ۔''میرل ''ءِ ھم میت کپتگ ۔''مختار ''ءَ ھم وتی تنگوئیں بالاد کُل جھان ءِ واجہ ءِ پرمان ءَکپتہ بھتیں راج ءَ داد کُرت ۔ماتی اے درس ''راج نکیبو''ءِ گْوشگ ءِ پد ءَ وتی سراں ندر کنان اَنت ۔راج نکیبو گْوش اِیت''مرئے پہ حق ءَ مر پہ وتی راج ءِ ننگ ءَ مر ''شھادت ءِ درونت ھم ھمیش اِنت ناں؟شھید ھمایاں گْوش اَنت کہ پہ راستی ءَ وتی ساہ ءَ ندر کن اَنت ماتی !ماوَ انچو ش وانان ءُ دربران اِیں تو بہ گْوش بلک ءَ چے گْوشتگ ؟...................من راست نئےآں گڑا چنگیز ءُ ھلاکو ھم بنی آدم نہ بوتگ اَنت ءُ بدھا ءِ بُت ءِ پنجگ ءُ دمب ''طالباناں ''گُڈ اِتگ ءُ زمین ءَ کل کُرتگ اَنت ماتی !واب ءَ گیپتگ ماتیں گلزمین ءِکُٹ ءَ وپسگ لوٹ آں بلئے مات گْوش اِیت کہ ''بچ وتی وام ءَ دئے نوں بیا نئے منی کٹ ءَ ھم ترا تاھیر نہ رس اِیت ''ماتی !'' نی تو بگش من چی کن آں ھر نیمگ ءَ لوٹ اِنت منی ..................یک نیمگے جوریں بداں یک گورے راج ءِ توار ۔''شئے پھوالءَ گوں پھوالی سماءَ تمبورگ ءِ تارسماراِت اَنت ۔چہ شئے ءِ دیوان ءَ زھیر نالیں توارے جکس اِت ''مرشد قلندر پیر

''
شئے پھوال ءَ پدا ھبر بناکُرت ''ماتی !من لالہ ءِ ھمبل راج نکیبوءِ کندیل ءِ بالوآں ۔اے پھوالی پوشاک پہ پیشدارگ اِنت ۔رپک اِنت ءُ دگہ ھچ ۔واجہ ھدا ءَ واجہ غوث ءَ اولاد وَ داتگ بلئے بوگ اِش نہ بوگ ءِ ھساب اِنت ۔''زند چاکر ''شادوءِ وڑ ءَ مداری ءِ ٹمبک ءِ سر ءَ سِر ءُ کپ کنگ ءَ اِنت ۔ایشی ءِ کارپدانی سر ءَ ''کاھان ''ءِ درویش ءِ ھچ دروشم گندگ نہ بنت ۔راج نکیبوءِ کوھنیں ھمراہ ''واجہ کار ''ءِ بھازرتگیں مولد جوڑ بوتگ .............اے درس شتل راج نکیبوراست اِنت ۔ماتیں گلزمین ءِ راستیں بچ اِنت۔''شئے پھوال ءَ وتی دیوان ءَ من ءَ دیست ءُ درائینت :''منی مانگیش اِتگیں سساھاں گالسنج ءُ گاگد ءِ سر ءَ نکش کنوکیں اُستاد تو ھینچو وھدیں کجا بوتگ ئے۔ سلیمانی چادر مانپوشتگ ءُ کوہ کاپ (کوہ قاف) ءِ سیل ءَ نہ شتگ ئے ؟ترا کوہ کاپ ءَ روگ ءِ چے آجت ( حاجت ) ۔کوہ مزارانی گُرگ وَ ھرکُند ءَ جکسگ ءَاَنت ۔کوہ کاپ ءَ نہ بوتگ ئے گڑا تر دمبرتگ زاناں ! اگہ ھمے ھبراِ نت گڑا بیا منی بدل ءَ تو شئے پھوال ءَ جوڑ بئے من تئی کسھاں نبیس آں ۔

''
من شئے ءِ گلہ ءِ سر ءَ بچکند اِت ''ماں اے راہ ءَ دمبرگ ءِ گمان ھم کنگ نہ بیت اگہ چوش بہ کن آں گڑا راج نکیبوءِ بیلی چون گْوشگ کرز آں ۔راج نکیبو ءَ مزنیں ڈبھے داتگ شپ روچ ھمے بارکشی ءَ گوزگ ءَ اَنت پمشکا اِنان ءِ بورتاچی ءِ موہ نہ رس اِیت ۔چہ مزنیں جنجالی ءَ وھد کش اِتگ ءُ ساڑی بوتگ آں ۔شئے تو ھال کن پیسر ءَ مرشد اِت ئے نوں راج نکیبو ءِ مرید جوڑ بوتگ ئے ؟''شئے ءَ تمبورگ یک نیمگے ایرکُرتُ۔ وتاپرداتگیں چادر گوں پاداں تنچ اِت ۔ُ آزمان ءِ نیمگ ءَ سر ءِے چست کُرت ءُ انچوش چاران بوت کہ گوش ئے زاناں آزمان نء بشتگیں نبشتانکے وانگ ءَ اِنت ''پیری مرید ی دُرس رپک ءُ ھنر ۔بے کچوئیں مھر را ج نکیبو ئیگ اِنت ۔راست،ُ تنگوءَ گرانبھا ۔اگہ بھت یاری بہ کنت جنی کول ءِ بال داتگیں بچے ھم آزمان روت ءُ استال ءَ بل اِیت ۔بھت ءِ یاری گوں انیچگ ءِ مجیں کرچکاں نئے اِنت نیکہ دست ءِ دل ءَ رَستگیں لیکار (لکیر ) اے سنگتی ءِ مانزمان اَنت بلکیں انسان ءِ بھتاوری گوں آئی ءِ کارپداں بندوک اِنت اگہ چوش مہ بوت اِنت گڑا چہ آزمان ءَ استالے سستگ ءُ ماں چنکے آپے ءَ بک ورگ ءَ پد پشی یے جوڑ نہ بوتگ اَت۔یکے ءَ آئی ءَ اے دروگیں ھال دات کہ راج نکیبو مرتگ چہ آپ ءَ دراَتک وتی تریں بالادے ھشک کُرت ۔جھلاوان ءِ سارتیں گوات ءَ انسانی دروشم ءَ آؤرت ۔تکڑاہ ءُ تمرد بوگ ءَ پد گوں ماھیگ واراں تْران کنگ ءَ شُت ۔راج نکیبو ءِ شیپ گیپتگیں ھونانی رنگ ءِ گندگ ءَ پد کورانی چم ھم رژناہ بوت اَنت ۔لگور پہ درونت ءَ گیدری ءُ لج ءِ دربستان ءَ نشت اَنت ۔سلاہ بندانی میان ءَ واجہ گپ وَ کنگ ءَ اَت بلئے توار ے نِگُت اَت ۔آئی ءِ گپاں گوشداروکیں آئی ءِ لٹ بند ءُ بیرک چنڈینوکیں سنگت ھم چُرت ءَ اِت اَنت کہ''فاضل ھنکین ءِ راج نکیبو ۔سبزہ رنگ‘ بارگ بند ءُ نیزگاریں راج نکیبوءَ ھم چہ مال ءُ مڈی ءُ سردار کیلی ھاٹیگ ءَ زبھریں نوگلیں ورناھانی میان ءَ ھمے پٹ ءَ اتکگ ءُ مردماں آجوئی ءَ نیاد کنگ ءِ سکین داتگ اَت ۔آئی ءِ توار ءِ تہ ءَ راستی ءِ ھاٹیگ اَت ۔آسردارے نئے اِنت ‘مولد ے ھم اِناں ءُ مداری ءِ شادوھم ناں ۔آراج نکیبو اِنت کہ بِھ نہ مر اِیت ءُ مروچی ھم ھمے کردار ءَ زندگ اِنت ..........................ءُ سردار ؟

''
''ادب ءِ سیمسراں !ھِش نہ کُرتگ کہ آئی ءِ و ش آتک ءَ لٹ بنداں شال سینگار اِتگ ۔جھلاوان ءَ راج نکیبوءِ ھال اِنت ۔''رسول ''ءِ شار ءَ راج نکیبو ءَ اجازت نیست کہ ماھی وارانی پیما ''ایلم ''ءَ ھم آجوئی ءِ نیاد کنوک جوڑ بہ کنت ۔اے واجہ ءِ شار اِنت ادءِ کوہ ءُ تلار‘چمگ ءُ شیپ درس پہ نیاد زورگ بوتگ اَنت ۔ادءِ راھبند اِنت کہ تئی مچ تئی ‘تئی ماھیگ تئی ءُ ادءَ ھرچے ماتیں گلزمین شان اِیت ۔درسانی ھدابند بے بائیوار ءَ واجہ اِنت .....................ادب ءِ سیمسراں بُوزبان رود۔

''گڑا زِر ءُ مڈیانی چونیں ھمگرنچی ؟''

''گوں چاگی(چاغی ) ءِ ھاکاں چماں سر مگ بہ کن گڑ ا سر اِت پر بیت ۔گورگیں واجھاں چہ بلوچانی سردارانی جمازی ءَ ھینچو وشی نہ رستگ ھمینچوکہ پنچ آپی لوڑیگ ءَ چہ سردار ءَ بگھی چکینگ ءَ رستگ اگہ ادب ءِ سیمسر اڑیل مہ بوتین اَنت ۔من ھم چوش مُلا مزار بدوزئی ءَ'' لاٹ نا بگی ''ءِ لچہ گوشتگ ءُ درانڈیھ بوتگ اِت آ ں ۔یک لاھوری لچہ گوشی ءَ واب دیست ءُابلیس ءِ کلات مک بوت ۔ھردے کہ مھراب ءِ سگار زنگاں گیپت ملا ءِ بانگ ، غوث ءِ تران ءُ سرمچار ءِ بیھاربیکار بوت اَنت۔چوش جاڑو جلب ءُ شئے مرید ءَ پدا یکے ءَ سسا ءُ اَگل زبان ءِ باھوٹ کُرت اَنت ءُ بلوچی سوگند ھونڈی ءِ ھم بزانت ۔لگوری ءُ لب انسان ءَ نزور کن اَنت یاکول ء ھمدم اُشتر مرگ نہ بالی بیت نا بار کشی ۔یک وابے ءَ گلزمین ککللو ءِ ادارکی کلات ءَ ڈر اِینت ۔تیاب بلوچی مھمانداری ءَ عرب شھزادگ ءِ دپار بوت ءُ مڈی سگار ءِ ھرجان ۔ھمگرنچی ءَ بہ چار بلوچ زر ءَ ڈکال کنوکیں ''ھشت پانچ ''ءِ سر راوی ‘دلبند ءُ پھنات مھران ءُ پانچ چہ واجہ کارانی تلاھوگ ءَ سر کشگ ءَ اَنت ۔

''تیاب دپی وَ چہ بن ءَ بزدل بوتگ اَنت بلئے مڈیانی نگھواناں چون بوت ؟''

اگہ پنجرہ ءِ تہ ءَ بند بوگ ءَ شیر پشی بوت کنت گڑا بزگیں بز ءِ چے بستار ؟چمالنگ ءِ اشکر‘سیندک ءِ تلاہ ءُ چاگی ءِ ماربل ءِ سر ءَ جیڑہ نیست سودابازی اِنت ءُ بس سودابازی ۔گوں ''کپوت بالی ''ءِ کسہ ءِ آؤرگ ءَ ڈاکٹر ءِ ''دین ''سلامت ''جان ''ملام اِنت ۔ڈیرہ بیورگ انگت ھما ڈیرہ اِنت ۔آزمان ءَ شھبازبال اَنت ءُ زمین ءَ جونوار مُرتگیں جوناں چونڈگ ءَ اَنت ۔چہ گاگد ءِ شیر ءِ گُرگ ءَ ''شھباز''ءِ پیم ءَ ''کاھان ءِ درویش ''ھم اجکہ اِنت ۔درویش گْوش اِیت :''کاھان ءِ گنج منی نہ اَنت ۔کاھان ءُ کوھلو منی نہ اَنت۔من اے گلزمین ءِ ھاک آں اے گلزمین منیگ اِنت ءُ من اے گلزمین ءِ بچ آں ۔یکیں بالاچ منی بچ نہ اِنت ۔راج نکیبوھم منی بچ اِنت ۔ایشی ءَ گوں شھزادگیں پنو ءُ دھوبی سسی ءِ مھر ءَ کار نیست ۔ایشی ءِ دل ءَ زمین ءِ ترکگگوں شپانک ءِ بدیں نیت ءَ نہ اَت بدیں کارپد ءَ اَت ۔چہ ایشی ءِ ھوناں بولان آتار اِنت ۔رسول ‘میرل ‘مختار ‘شھناز ءُ جنت ءِ رتکگیں ھون تْرادمان اَنت ءُ راج نکیبو ءِ سوت ءَ جنگ ءَ اَنت ۔چہ اے سوت ءِ ساز ءَ من ءَ ھم چوش راج نکیبو ءَ تاھیر رس اِیت پرچہ کہ ما ھر دویکیں ول ءِ بر اِیں ۔



گرانیں لوزانی بزانت : بورلی دروشم : بانگواہ ءِ ندارگ ‘ سفیدہ سحر ۔ کُلدان : میتگ / شار۔ جنی کول : تر ندیں گواتے کہ ماں گیابءُ پچیں پٹاں گول گول u تر اِیتءُ زمین ءِ ھاکاں چست کنت۔ گیدری : بہادری ۔ دربستان : دربرستان /دربرجاہ /مدرسہ (دربستان بندرءَ بلوچی گال اِنت کہ چہ دربرستان ءَ گونڈ گیپتگ )۔لاٹ نا بگی : انگریز ھاکمانی اپس گاڑی ۔ھشت پانچ : آکٹوپس /یک دریای ساھدارے کہ ھشت دراجیں پانچ بزاں پادءِے پر ۔انیچگ :پیشانی ۔کُکلو : (کُک ۔لُو ) یک دریای ساھدارے ھر دوئیں نیمگ ءَ زوم ءِ پیم ءَ دو پکڑ وڑیں دست ءِے پِر‘تیاب ءِ دپ ءَ کنڈ جنت ءُ ھمے ھاکاں چہ کنڈءَ چندے انچ دور کلات ءِ پیم ءَ جُنپ کنت ۔کُکلو ءِ کلات : نزوریں شے (اُردوبتل’’ ریت کی دیوار ‘‘ ءِ ھم بزانت) پلک اِیت : اِیر بارت ۔ پلکگ : شے یا وراک ءُ وردنے ءَ بے جایگ ءَ لاپ ءَ ایر برگ ۔گالسنج (گال۔سنج ) : چو سنج ءَ براھداریں گال /بزاں پُروزن /سیدھاشمی ءِ کارمرد کُرتگیں گالبند اِنت ۔شنک: ھما دارکہ یک گچینیں رد ءُ بندے ءَ گوں ساد ءَ تنچگءُ کڈک ءِ سر ءَ دیگ بنت دانکہ آگیشترمھکم بہ بیت /شنک ءِ گال پہ ندر بوگ ءِ بزانت ءَ ھم گوشگ بیت بلئے اے نبشتانک ءَ ھمے نام گیپتگیں دار ءِ بزانت ءَ زورگ بوتگ۔