سیاست ، پہ واکدار ی ءَ وتی توان ءِ گیش کنگ ءُ گوں ھما توان ءَ سرکار جوڑ کنگ ءِ نام اِنت ۔ پہ ایشی ءَ جھان ءَ جتائیں راھبند ھست کہ آیانی تہ ءَ اُستمانی ، آشوبی ءُ جنگی راھبند ھوار اَنت ۔ اُستمانی راھبندانی تہ ءَ ڈیھ ءِ واکدار یا مردمانی میان ءَ مُسامبندی یے بیت آ مسام بندی ءَ ڈیھ ءِ بُنکی راھبند گْوش اَنت ۔ آ راھبند ھمے پیم جوڑ کنگ بہ اَنت کہ مردماں پہ وتی سیاسی توان ءِ گیش کنگ ءَ پُرایمنیں راھاں آزادی بیت ، آزادی بیت کہ آ گپ جت کن اَنت ، گل جوڑ کرت کن اَنت ءُ سرکار ءِ سرءَ شرگداری یا آئی ءِ کرد ءِ بگیری ءَ زھرشانی کن اَنت ۔ ھر یک مردم ، ٹک یا گلے ءَ پہ یک بستگیں زمانے ءَ واکداری کنگ ءِ موہ دیگ بیت اَنچوش کہ آ ڈیھ ءِ راھبندانی پد ءَ گچین بہ بیت ۔ گچینکاری ھمک اُستمانی راھبند ءِ بنیاد اِنت ۔ اُستمانی راھبند ءِ منوگر ھمے راہ ءَ واکدار جوڑ بہ اَنت ءُ سرکار جوڑ کنگ ءَ پد وتی سیاسی
مولانی سر ءَ کار کن اَنت ۔ 

آشوبی راھبند ءَ ڈیھ ءِ بنکی کارراھبند یاسرجمیں ڈیھی بندءُ بست ءِ بگیری ءَ مردم پاد کنگ بہ اَنت ءُ گوں مردمانی ھمدستیں زور ءَ سرکار ءُ ڈیھ ءِ ھستیں راھبنند چپی کنگ بہ اَنت ءُ پد ءَ گوں نوکیں مُسام ءُ راھبنداں آشوبی سرکار جوڑ بیت ۔ آشوبی ھم اے درسیں کاراں مُسامے ءِ پدءَ کن اَنت آیانی مسام ھم گوں مردماں بیت ، مردمانی ھمراھی پہ آیاں اَنچیں کردے پیلو کنت کہ اُستمانی راھبند ءَ گچینکاری ءِ کرد اِنت ، اَبید چہ ڈیھ ءِ گیشتریں مردمانی پلہ مرزی ءَ آشوب سوبمند بیت نہ کنت ۔ 

بلے جنگی راھبند اَنچیں راھبندے کہ آئی ءِ تہ ءَ ایوک ءَ جنگی توان ءِ سر ءَ کارگرگ بیت ، ڈیھ ءِ لشکر ءُ سرکاری کارمندانی واکداری ءِ نزور کنگ ءَ راھبند پرینوکیں تُرامدگانی سرانی اُرش بیت ۔ سرکار ءِ گچینی مردمانی کشگ یا دزگیر کنگ ءِ کوشست بیت ۔ سرکار ءِ بنجا ہ ءِ سر ءَ اُرش کنگ ءُ آیانی مڈی ءُ ماڑی دست ءَ آرگ بہ اَنت ۔ داھش ءِ اراک ءُ سوریا ءُ ھوسیانی ماں یمن ءَ کِرد گوں جنگ ءَ وتی سیاسی مولاں رسگ ءِ کوشستانی درور اَنت ۔

بلوچستان ءِ آجوئیں دوستیں گل پاکستان ءِ اُستمانی راھبندانی نمنوگری ءَ آشوبی اَنت ءُ جنگی رِپک ءِ گچین ءَ پد آ جنگ ءِ راہ ءَ وتی واکداری ءَ لوٹگ ءَ اَنت ۔ ھمے دورنگی بلوچ سیاست ءِ تہ ءَ آمید نہ اِنت پرچا کہ ھما گل کہ آجوئی لوٹ اَنت ءُ پرایمنیں رنگے ءَ بلوچ راج ءِ پلہ مرزی ءَ لوٹوک اَنت چوش کہ بی ایس او آزاد ، بی آر پی ، بی این ایم، پری بلوچستان موومنٹ ءُ ورلڈ بلوچ آرگنائزیشن اِنت ھم گوں یک ناں یک جنگی گلے ءَ بندوک اَنت ءُ درس اے گپ ءِ منوک اَنت ھم کہ جنگ بنیادی چیزے ءُ جنگ ءَ اَبید بلوچستان آزات بوت نہ کنت ۔ جنگی رِپک ءُ راہ ءِ تہ ءَ ھونریچی بیت ءُ آس گواری بیت ۔ ھما مردم کہ جنگ کن اَنت ھمایانی دست ءَ کمانڈ ھم بیت ۔ جنگ ھم سیاست ءِ بھرے بلے بلوچ راجدوستیں گلاں جنگ چہ سیاست ءَ گستا کرتگ ۔

اد ءَ بی آرپی ، بی این ایم ، پری بلوچستان موومنٹ ءُ ورلڈ بلوچ آرگنائزیشن وت ءَ چہ جنگی گلاں گستا دارگ ءَ اَنت وھدے کہ جھان ءَ دگہ جاھاں سیاسی بنیاد ءَ جنگ کنوکیں سیاسی گل سیاست ھم کنگ ءَ اَنت ءُ جنگ ھم ۔ ما چہ کردگلانی درور ءَ گیشتر پوہ بوت کن اِیں ۔ پارتی کاریکارانی کردستان (کردستان ورکرپارٹی ۔ پی کے کے ) کہ کرد راھشون ابدالا اوجلان ءَ ۱۹۷۸ءَ جوڑ کرتگ، اوجلان ءِ رندگیر آئی ءَ " سروک آپو" گْوش اَنت ۔ سی سال گوں ترکی ءَ پی کے کے ءَ پہ کردستان ءِ آجوئی ءَ جنگ کرتگ۔ سال ۲۰۱۲ ءَ ترکی ءُ پی کے کے ءِ میان ءَ جنگبندی بیتگ ءُ نی پی کے کے ترکی ءِ تہ ءَ کرد وَتواکیں پرکنگے(وتواکیں بست ءُ بندی بنزہ) لوٹ اِیت ، ابید چہ ایشی ءَ کہ پی کے کے ءِ تہ ءَ سور یائی کردانی ھم کردے ھست ءُ اے وھدی گل ءِ تیوک ءَ نام ءِ سروک ابدلا اوجلان اِنت ءُ پارٹی ءَ کونسلے ھلائینگ ءَ اِنت ۔ انیگیں پی کے کے ءِ سروکانی تہ ءَ جمیل بابک ءُ مراد کرہ یلان نامدار اَنت ۔ پی کے کے ھم نامی ئیں جنگی گل اِنت ءُ دَمگی سیاست ءِ تہ ءَ ھم آئی ءِ مزنیں کردے ءُ جھان ءَ ھم سیاسی گلے ءِ بستار ءَ زانگ بیت ۔ پی کے کے ءِ سیاسی ادارہ ھم دو بھر ءَ نہ اَنت چوش کہ بلوچ گلانیگ اَنت ۔ 

ھمے پیم ۱۹۴۶ ءَ جوڑ بیتگیں کردگل پارتی دیموکراتی کردستان(کردستان ڈیموکریٹک پارٹی) کہ چہ نام ءَ ھم ھمے دْرانگازی ءَ کنت کہ اُستمان منوکیں گلے ۔ اے گل ءِ بنداتی سروک ملا مُستَپا بارزانی ، پیشیگیں اراکی کردستان ءِ مھترءُ پی ڈی کے ءِ راھشون مسھود بارزانی ءِ پت اَت  ۔پی ڈی کے ءَ ھم دیمپانی جنگ کرتگ ءُ ھم سیاست ءِ تہ ءَ بھر زرتگ ۔ھزب دیموکرات کردستان ایران ھم ھست کہ آئی ءِ گْونڈنام ایچ ڈی کے (حدک:حزب دموکرات کردستان)گرگ بیت ۔ایچ ڈی کے کازی مھمد نامیں راھشونی ءَ کہ" پیشوا " ءِ نام ءَ یات کنگ بیت ۱۹۴۵ ءَ مھاباد ءَ جوڑ کرتگ ۔ مھاآبادءَ دومی جھانی جنگ ءَ پد جمھوری مھاباد ءِ نام ءَ کردانی آجوئیں مھترندے ٹاھینگ بوت ءُ ۱۹۴۷ ءَ کازی مھمد آئی ءِ مھتر جوڑ بوت بلے اے وتواجھی داں دیراں نہ مان اِت ءُ ایران ءِ پھلوی سرکار ءَ جمھوری مھاآباد دَستیگ کنگ ءَ پد کازی مھمد مھاآباد ءَ "چوراچرا " نامیں پِڑ ءَ پاھو دات ۔ نامانی یک بیگ ءُ دوئیں گلانی بن ھشتکاریں سروک کازی مھمد ءُ مستپا بارزانی ءِ میان ءَ نزیکی ءَ پد ھم ھردوئیں گل جتائیں رنگے ءَ کار کنگ ءَ اَنت ۔ دوئینانی پارٹی نشان ھم یک نہ اَنت ۔ "ھزب ء دیموکرات کردستان ایران "ءِ نشان ءِ تہ ءَ کوہ ، روچ ءُ جوڑ بیگ ءِ سال۱۹۴۵ نبشتگ اَنت ۔ پارتی دیموکراتی کردستان ءِ نشان ءِ تہ ءَ روچ ءِ میان ءَ شھباز ءِ اَکس جتگ ، پارٹی ءِ بن ھشتی سال۱۹۴۶ءُ ماں انگریزی ءَ گْونڈنام " پی ڈی کے" نبشتگ ۔

ھزب ء دیموکرا ت کردستان ایران ءِ اے وھدیگیں سروک مستپا مولودی اِنت ۔ گل ءَ پیش ءَ لوٹ اِتگ ’’:دیمو کراسی بو ایران ، خودمختاری بوکردستان ‘‘۔ بزاں پہ ایران ءَ اُستمان ءُ پہ کردستان ءَ وتکواکی ۔ بلے رند ءَ گل ءِ اَوگام ’’ فیدرالیزم بوایران ‘‘ ءَ مٹ بوت بزاں پہ ایران ءَپیڈرالزم ۔ پیڈرالزم بزاں ایران ءِ بنجاھی سرکار گوں تمامیں ایرانی راج ءُ استانانی برابریں بائیوار ی ءِ بنیاد ءَ جوڑ کنگ بہ بیت ءُ ھمک راجی بست یا اُستان ءَ تھی کارانی تہ ءَ وتواکی دیگ بہ بیت ۔ اے اوگام اے گپ ءَ ھم سھرا کنت کہ " ایچ ڈی کے " ایران ءَ پُروشگ نہ لوٹ اِیت ۔ آ وت ءَ ایران ءِ تہ ءَ اسلامی جمھوری ءِ بگیر بزاں اپوزیشن گْوش اِیت ءُ یکیں ایرانی گل اِنت کہ جھانی سوشلسٹ انجمن ، سوشلسٹ انٹرنیشنل ءِ سرجمیں باسک اِنت ۔ گْوستگیں روچاں ماں کرمانشاہ ءَ ایچ ڈی کے ءِ باسکانی گوں ایرانی سپاہ ءَ درگیری بیتگ ءُ اے درگیری ءِ تہ ءَ لھتے ایرانی سپاہ ءِ کارمند کشگ بیتگ ، اے رد ءَ ایچ ڈی کے ءَ وتی دْرشان ءِ تہ ءَ ھمے گْوشتگ کہ آ گوں سرکاری پھزداراں جنگ ءُ درگیری نہ لوٹ اَنت بلے وتی ءُ کردانی پانک ءَ جن اَنت بزاں آیاں ھم توپک پہ وتی سیاسی توان ءِ پھزداریءَ گون اِنت ۔

نی ھمے رد ءَ بلوچ گلاں کہ سیل دئے اِیں داں مارا گندگ بیت کہ سیاسی گل جنگی گلانی پلہ مرزی کن اَنت بلے جنگی گل نا ایوک ءَ وتی جنگی دْرشاناں شنگ کنگ ءَ اَنت بلکیں تھی ءُ میان اُستمانی سیاسی جیڑھانی سر ءَ ھم آیانی دْرشان ءُ تْران چہ سیاسی گلاں جتائیں زبان ءُ جارکش ءِ نام ءَ شنگ بہ اَنت توکی سیاست چی پہ چی ایشی ءِ سر ءَ گپ جنگ ءِ اُگدہ سیاسی گلانی باسکانیگ اِنت ۔ بلے سھرائیں چیدگ، کار ، کرد ءُ تْران ھمے شون ءَ دئے اَنت کہ بلوچ جنگی ءُ سیاسی گلانی میان ءَ سیاسی وکداری آمید (متوازن ) نہ اَنت ، چوشیں  بنجاھی تْرامدگے کار کنگ ءَ نہ اِنت کہ آئی ءِ چیردستی ءَ داں جھل ءَ بہ گر برز ءَ سیاسی بنیادانی سر ءَ سیاسی تْرامدگ ھست اَنت ءُ آیانی سَوڑگ ءُ شونداتانی برورد یک ھواریں شَورے ءِ دْروشم ءَ بلوچ راج ءُ جھان ءِ دیم ءَ بئیت ۔ بلوچ سرمچار چینکس وت ءَ سیاسی کارکن سرپد بہ اَنت ءُ سیاسی کارکن وت ءَ چوں بلوچ جنگ ءِ بھر زان اَنت ؟ آیا سیاسی کارکنانی میان ءَ اے گپ ءِ سر ءَ ھم پتّی ھست کہ سیاست واک ءُ توان ءِ نام اِنت ءُ جھان مارا ھما وھدی سیاسی بستار ءَ بئے کنت کہ ما جھان ءَ وتی واک ءُ توان ءِ پیش دارگ ءَ سوبمند بہ اِیں ۔ مئے گچین اُستمانی راھبند نہ اِنت ، پرایمنیں سیاسی راھبند ھم ما نہ زرتگ ۔ مئے گچین جنگ اِنت ۔ھمے جست ءَ دیم ءَ ایر کنگ ءُ یک اَنچیں سوڑگے لوٹ اِیت کہ جنگی گل ءُ سیاسی گلانی میان ءَ ھمشَوری بہ بیت ۔ھمے پہ مئے دیم ءِ منزلاں چہ ھژدری ئیں کاراں یکے ۔

گالبلد :

 

 آمید: متوازن ، بیلنس

بگیری : مخالفت

پرکنگ: انتظامی یونٹ

اُستمانی : جمھوری 

راھبند پرینوک: قانون نافذ کنوک

مھترند: ریاست

بنجاھی تْرامدگ : مرکزی ادارہ

اے مراگش ءَ شما چہ جھل ءِ بکس ءِ کاربندگ ءَ گوش داشت ءُ ایرگیپت کن اِت