(بانی نامک )

بھمانگیں گپانی سرءَ جیڑان، نوشتانکانی نوکیں دْرچے پہ بلوچی ءِ ھما وانوکاں کہ دستونک ، سوت ، آزمانک، گْوستانک ، رونوشت ءُ رم لچہ ءَ دیمتر وانگ لوٹ اَنت ۔ اُمیت کن آں اے دْرچ ھم شمارا چوش ’’ شئے پھوال ‘‘ ءَ دوست بیت ۔

دلگوش : بانی ءِ کارست ءَ گوں راستی ءَ سیادی نیست ،ھمے پیم دگہ کارست ءُ داستان ھم وتساچ اَنت ۔

کازی داد مھمد ریھان
*

بیت کنت انسانے روچ ءَ چنک ءَ بہ کنت بلے اَدار دارگ نہ بیت ________ نوکیں گپے نہ اِنت بلے برجمی ھچ چی ءَ نیست ، بزاں اَدار ھم دارگ بیت یا بیت کنت بہ بیت بزاں داں اَنیگ ءَ چوشیں ھاٹیگے انسان ءَ مان نیست ۔ منی مَن اِیش اِنت ادار ءِ دارگ چَہ روچ ءِ چنک ءَ کنگ ءَ ھم گْرانتریں کارے ۔دومی گپ کہ من گْوشت آئی ءَ شوھاز مہ کن وت ئِے گْوش آں ’’ انسان ءِ دپ ءَ برجمیں گپ دَر نہ اِت ، اَدارُکی راستی اَنت کہ ھزار سال ءَ پد دورگ بَہ اَنت یا دمان ءَ گمانی راستی دروگ بَہ اَنت ۔‘‘ مئے چاگردءَ بے کساس دَروَر ھست مستریں سائنسی درور اِیش اِنت کہ داں گوستگیں کرن ءِ دومی دھک ءَ سائنسدان منوک اَت اَنت ’’ مادہ ءِ کستریں بورانک ایٹم اِنت کہ بِھ پروشگ نہ بیت ‘‘ بلے نی نودربر ھم زان اَنت کہ ایٹم پروشگ بیت ۔


ادارکی راستیانی سر ءَ باور کنوکانی کساس دنیا ءَ گیشتر بیتگ ، سائنس راستی ءَ بندیگ نہ کنت بلے مذھب ءِ راستی یک ڈک اَنت ۔ بِھ ءُ بکڑی مہ بَہ ئے ھمے بن بست ءَ سائنس گوں مذھب ءَ پیڑائیت یا مذھب آئی ءِ دیم ءَ میلانک بیت ۔

مذھب وت ءَ چَہ ھرچ گماناں برزتر لیک اِیت ، مستریں شومی ئِے اِیش اِنت کہ آ یک دومی ءِ یک گونگیں ھیالاں ھم تپاک نہ بَہ اَنت، اد ءَ ھم سائنس چَہ آھاں دیمتر اِنت ءُ آئی ءِ تپاکی ءِ راھبند گیش اِتگ اَنت ۔ مذھب تل ماں تَل ناتپاکی کنان داں کشت ءُ کشار ءَ رس اِیت ءُ انگت ایکم نہ بیت ۔ دنیا ءِ تہ ءَ سئے مذھباں انسان گیشتر تاوان داتگ ۔ یھودی ،ھیسائی ءُ اسلام ءَ ھد اءِ واکداری ءِ نام ءَ انسان ءِ ھون ءُ جون مان نہ یارتگ چَہ ایشاں ھونوارتر مسلمان اَنت کہ’’جہاد فی سبیل اللہ ‘‘ ءَ لانک اِش بستگ پد ءَ اِے جھاد گوں دگہ مذھبءِ مردماں بیتین انگت دردے پہ دو بلے ایشانی تپنگ ءَ گیشتر پہ ’ قرآن ‘‘ ءِ منوکاں آس برتگ ءُ داں انیگ ءَ ھمے کار ءِ پشت ءَ بھشت ءُ ھورانی لوٹوک اَنت ۔

سوریا ( شام ) ءَ پہ اُستمان چست بیتگیں زْرمبش سنی مسلماناں شیھا ءُ سنی جنگ جوڑ کرت ، جھان ءِ سنی ڈیھ گورے اُوشتاتگ اَنت ءُ شیھا دگہ گورے ۔ سنیاں سوریا ءِ تھی جیڑہ وتی پونز ءِ جنگ جوڑ کرتگ ، ننگ انچوش دور داتگ کہ انسانی مڑاہ ءُ شرپ ھم پشت نہ داتگ ۔ جار اِش جتگ کہ ماں جنگ ءَ دزگیر بیتگیں شییائیں جنین آدمءَ گوں جنسی ھمبستگی ھِلار اِنت ۔
تیونس ءِ ڈنی کارانی وزیر ءِ گْوشگ ءِ رد ءَ ’’ چَہ مئے ڈیھ ءَ بازیں جنین چک شام ءَ پہ ’’ جہاد النکاح ‘‘ ءَ شتگ ، لاپ اِش پر کنائینتگ ءُ بیرو کرتگ ۔ آھاں آ اُود ءَ گوں سداں جھادیاں جنسی کار کرتگ ۔‘‘

مسلمان ! شرمند گ مہ بَہ ئے ۔ اسلام ءِ نام ءَ اے رنگیں کار نوکیں داستان نہ اَنت ۔ مسلمانانی گْوستانک چَہ انچیں داستاناں سر ریچ اِنت ،بلے آھانی نوشتہ کنوک ءُ وانوکیں ملاھاں بِھ سر جھل نہ جتگ ۔ اد ءَ مئے آتراپاں اے جنگ بلوچ ءُ پٹھاناں بڈ ءَ بستگ پمیشکا آھاں تازیانی بازیں مسلمانی ربیدگ چیر داتگ ،بلے کَسے ءَ کہ تازیانی تاس ءَ آپ وارتگ آئی ءَ ھلار ءُ ھرام شر زانتگ ۔ ھلالو ءُ چار جنی ءِ باریگ ءَ ما ھم سیل کنگ ءَ اِیں ۔ سُرّی، مولدءُ ٹیھانی دورچَہ ما نیم سَدھک پیسر اِنت ۔ اَدار کدی اُوشت اِیت ؟ ،ترکاں تازی پروش دات اَنت ، انگریزاں تُرک ۔ جھان چندیں سال ءَ ایمن بوت ، ھمے ایمنی ءِ باریگ ءَ مذھب ءَ چنُک کرت ۔ ازرائیل ، پاکستان ،سھودستان ءُ ایران ءِ مُھریں سیمسرانی تہ ءَ مذھبی مردماں چُنکی دان ءُ آپ کرت اَنت نی ھمیشانی ’’ شیکاں ‘‘ بال ردوینتگ ءُ ھردمگ ءَ تالان اَنت ۔ دالبندین ءَ رُستگیں چُنکی اگاں پہ جھاد ءَ سوریاءَ رَو اَنت ، ھچ نوکیں گپے نہ اِنت ۔_____گْوش ئے اَدار آسنی بولے لبڑے ءَ بستگ ، زورے ءَ دیم ءَ چگل دات بلے پد ءَ پہ پشت روگ ءَ اِنت۔ مئے میار ھمیش اِنت کہ ما کمیں مھتل نہ کرتگ ءُ مسلمان جھادی ، سُھرآشوبی ءُ امریکہ ءِ رنگیں زرداردوستیں جھانی واکدارے ءِ باریگ ءَ ودی بیتگ اِیں۔

بہ یا باریگے دوست کن ، آدم ءِ باریگ ، نوہ ، لوت ، موسا ، ھیسا ،مھمد یا مئے دست ءَ کوروش ،انوشیروان ، رام ءُ اشوکا ءِ زمانگ ءُ باریگ  ؟؟؟

انچوش پشت ءَ روئے مردم گیشتر جنگ ءُ بجنگ اَنت، برات کشی مردم ءَ چَہ بندر ءَ گون اِنت ، دل گْوش اِیت اَدار ءَ بہ دار دُرسیں چیزاں وت بہ نند ءُ شر بہ کن ۔ اَدار ءِ رَشت اِنت کہ ایشاں لنش ءُ پتار ءَ بران اِنت ۔ من کہ اَدار داشتگ اَت اپریکا ءِ بزیں جنگلاں سیاہ پوست ءُ شدلاپیں مردم من ءُ سلوی وارینتگ اَت اَنت ھردے کہ سیربیتگ اَت اَنت ، پدا آھانی تہ ءَ پیگمبرے ودی کرتگ اَت داں آھاں سوج  ئِے داتین کہ انسانی واک داں کجا رست کنت ۔

’’ بلے اَدار کہ دارگ نہ بیت ، ایشی ءِ واگ کئی دست ءَ اَنت ؟کسے ھست کہ ایشی ءَ بہ دار اِیت ؟اگاں ھست گڑا پرچا ئِے نہ دار اِیت ؟ مردم بزگ نہ اَنت کہ اَدارجاتیگ ءَ ایشاں وران اِنت  ؟_______کس نیست ، کس نیست ۔‘‘

اَدار چی یے ؟ گِندگ ءَ گمانی کساسے ، راستی ءَ نیست بلے چوش نہ اِنت اَدار چَہ گمان ءَ بالاراستی یے البت چوشیں راستی یے نہ اِنت کہ دست پر کنگ بہ بیت ۔ ادار ءِ کیاسیگ وَتساچ اَنت ۔

ادار ءِ سر ءَ جیڑگ ءَ اِنان دمتوس بیت ، اَدار دست نہ دنت چَہ انسان ءِ واک ءَ دَریں چی یے سما دنت انسانءَ ستر زور جتگ کہ زندان ئِے بہ کنت بلے وت آئی ءِ بندگ جوڑ بیتگ ۔ انسان چَہ وھد ءَ سک تُرس اِیت ،مَنّ اِیت کہ اے زوراک کسے پرواہ نہ کنت ھمے ترس اِنت کہ انسان ءَ کترہ کترہ اَدار ءِ ھساب ءَ پرمائیت ، مَنّ اِیت کہ چَہ وھد ءَ مستریں گنج نیست ۔

بلے اَدار سنگے ، آپے ، گواتے چی یے ؟ اے جست ءِ پسو ءَ من کتابانی تاک لیٹینان کرت اَنت ، جوسٹین گارڈر وتی شھزانتی گدار ’’ سوپی ءِ جھان ‘‘ ءِ تہ ءَھلڈے نامیں کارست ءِ کمک ءَ جھان ءِ شاھگانی ءُ ادار ءِ بھمانگیں کرد ءِ سر ءَ جستانی پسو ءَ ایر کنت ۔

’’ کاسماس ھمینکس مزن ءُ شاھگان اِنت کہ چَہ مئے گمان ءَ ھم ڈن اِنت ۔ ما آئی ءِ پھنات ءُ گشادیاں گوں رُژنی سال ءَ کیاس کن اِیں ۔‘‘ بزاں چَہ جھانءَ ڈن اَدار ھست ۔ رُژنی دَمان بزاں دَمانے ءِ تہ ءَ رژنای ھمینکس جاہ ءَ سر بیت آکَچ رُژنی دَمان گْوشگ بیت ۔ رژنی دَمان پہ کازمینک (خلا) ءِ نیمگ ءَ روگ ءَ نزیکیں پندے بیت کنت بلے رژنای کترھے سئے لک کلومیٹر ءِ راہ ءَ رو ت ءُ دَمانے یک کروڑ ءُ ھشتاد لک کلومیٹر ءُ سالے سد کھرب کلومیٹر ۔

روچ ءِ رژنای مئے کر ءَ چَہ روچ ءَ شھم گرگ ءَ ھشت دَمان ءَ پد سر بیت ، بزاں روچ چَہ زمین ءَ ھشت رُژنی دَمان ءِ راہ ءَتشے آنیم تر اِنت( کروڑءُ ھشتاد لک کلومیڑ ءَ گوں ھشت ءَ ضرب بہ دئے )۔ بلے اَجکھی گپ اَنگت دیم تر اِنت کہ گْوستگیں زمانگ ھم ندارگ بیت ۔

’’ سیارہ پلوٹو چَہ ماراکساس پنچ رژنی اَدارانی ( گھنٹہ ) دِیری ءَ اِنت اگاں سائنسدانے گوں دیرگند ءَ پلوٹو ءَ بہ چار اِیت بزاں کہ آ پنچ رژنی اَدار پیسر بیتگیں ندارگے چارگ ءَ اِنت ۔ ‘‘

اَدار ءِشوھاز ءَ منی چماں جھان ءِ راز پدر بیگ ءَ اَت اَنت بلے کئے ءَ اینکس ھاٹیگ کہ بْراھنگیں جھان ءَ ندارگ بہ کنت ۔ پلاتون ءِ وس اَت بْراھنگی ءَ جھان ئِے ندارگ کرت آئی ءَ گمان بوت کہ آئی ءِ بستار چَہ ساھگے ءَ گیشتر نہ اِنت انچوش کہ پلوٹو ءِ ندارگ کنوکیں سائنسدان ءِ دیرگند ءِ ھکس مُرتگیں ادارئیگ اَنت ۔ پِلاتُن مروچی زندگ بیتین آئی ءَ بہ گند ئے چوش مہ گْوشتین کہ چَہ کوڑوئیں جھان ءَ ابید ھم جھانے ھست کہ آاُود ءَ مادی جھان ءِ راست ءُ بِھ آسرنہ بیوکیں دْروشم ایر اَنت ءُ اے مادی جھان ایوک آھانی شیت یا ساھگے ، نوکیں دور ءِ پِلاتون ءَ بیت کنت بہ گْوشتین ’’ما درس دمانے پیسر مُرتگ اِیں ءُ ھرچی کہ بیگ ءَ اِنت مئے کُرتگیں کارانی شیت اَنت ۔‘‘ باور نہ بیت کہ انسان چوش بہ جیڑ اِیت بلے زاناں اے ناباورءُ نابودیں گپ اَنت ؟

’’ چمانی دیم ءِ ندارگ کْوھن اَنت ، مُرتگ اَنت ‘‘ اے راستی یے ما گند اِیں یا اِش کُن اِیں ، رسگ ءَ مئے دیدانی دیم ءَ ندارگ نہ بُج اَنت نا توار مارا سر بیت رژن چَہ دُرساں تیز تر اِنت آ ھم پند بُر اِیت ءُ نی مارا سر بیت ، گروک ءِ چندیں کترھاں پد نی آئی ءِ توار گوشاں کَپ اِیت ۔ بزاں ھما توار ءَ کہ ما اِش کُن اِیں گوں رژنای ءِ پجیگ ءَ ودی بیت بلے مارا رَند تر ءَ سر بیت ۔ھمے رنگ ءَ ما چَہ چیزاں ھمینچک دیِر تر روان کن اِیں آھانی شیتاں ھمینکس رند تر گند اِیں ۔ گسرگند ءِ تہ ءَ ھم ھرچی گند اِیں آھم ھشت دَمان ءَ پد مارا سَربَہ اَنت ۔

مئے جھان کہ داں اَنیگ ءَ گوک ءِ کانٹانی سر ءَ اِنت چوشیں گپاں باور نہ کنت ، آئی ءَ انگت ستک اِنت کہ گروک واجہ اَلی ءِ زھم ءِ شھم اِنت ءُ گْرند آئی ءِ اپس ءِ کَٹِیپّار ۔ آمَنّ اِیت کہ آئی ءِ اے جُست ءَ کس پُروش دات نہ کنت کہ دنیا اگاں ترگ ءَ اِنت گڑا منی لوگ ءِ درواز گ پرچا چَہ رُودرتک ءَ روزرد ءِ نیمگ ءَ نہ روت ؟ ۔

انگریز دور گ بند اَنت ، ناکو مراد دائم وتی دوئیں پشت داتگیں دنتاناں نجینان گْوش اِیت : ’’ نیل آرم اسٹرانگ ماہ ءِ سر ءَ نہ شتگ بلکیں امریکہ ءَ دنیا رد داتگ داں چَہ آئی ءِ بیم ءَ پچ بہ لرز اِیت ۔ مولوی ءَ گْوستگیں آدینگ ءَ گْوشتگ کہ روچ ءُ ماہ ھردو شُردیں گلے ءِ تہ ءَ ایر رَو اَنت ۔‘‘ من چَہ آئی ءِ گپاں پد ھچ نہ گْوش آں بے دین ءَ مِرگ کس ءَ وش نہ بیت ، من ءَ ھم ۔ بلے آ ھروھدے چَہ وتی بازیں جستءَ من ءَ پہ گپ ءَ لاچار کنت من پہ آئی ءَ’ تاریخ طَبری‘ءِ تاکاں لیٹین آں ۔

’’کسے نیست چَہ زمانگ ءِ زَد ءَ پھریز بہ بیت بلے ابید چَہ ھاوند ءَ ۔ ماھانی گردش آئی ءِ واکداری ءِ پاس ءِ تہ ءَ ھچ کمی ءُ گیشی آؤرت نہ کن اَنت پرچا کہ آ وت زمانگ اِنت ءُھرچ گونگیں ماہ ءُ آزمان ءِ گردشانی ودی کنوک ۔‘‘ بلے اے گالرد ءَ دل ءِ تہ ءَ وان آں : ’’ ھدا چَہ مارشتاں زِبھر اِنت ۔‘‘

بھمانگی گپے تبری سربن ءَ جھان ءِ درسیں پادشاھاں داں آدم ءَ زانت ، آ پارس ءِ پادشاہ ’’ منوچھر ‘‘ ءِ بلکانی نام ءَ ھم نویس اِیت : ’’ لھتے مجوسیانی گْوشگ اِنت کہ اپریدون ءَ گوں وتی چک ایرج ءِ جنین ءَ وپت ءُ واب کرتگ آجنین ءِ نام کوشک اَت ۔ چَہ آئی ءَ جنکے پرکوشک پیداک بوت پدا گوں پرکوشک ءَ وپت ءُ واب بوت گڑا زوشک پیداک بوت پدءَ گوں زوشک وپت ءُ واب بوت گڑا چَہ آئی ءَ پرزوشک پیدا ک بوت پدءَ گوں پرزوشک ءَ وپتءُ واب بوت چَہ آئی ءَ بیتک پیدا ک بوت ۔پدءَ چَہ بیتک ءَ وپت ءُ واب بوت گڑا اِیزک ءُ چَہ ایزک ءَ ایرک پیداک بوت ءُ گوں ایرک ءَ وپت ءُ واب بوت ’’ منشھز پاگیا منشکواریگ‘‘پیداک بوت ءُ پجیگ ءَ جنکے منشجرک ھم بوت گوں ھمیشی ءَ منشھزپاگ ءَ وپت ءُ واب کرت گڑا چَہ آئی ءَ منشھزنر نامیں بچکے پیداک بوت ءُ جنکے منشراروک پیداک بوت پد ءَ گوں منشھزر ءَ منشراروک ءَ وپت ءُ واب کرتءُ چَہ آئی ءَ منوچھر ودی بوت ۔‘‘ تاریخ طبری جلد اول : حصہ اول(اُردو) ۔ تاکدیم ۲۶۷

تبری گْوش اِیت کہ چَہ پارسی پادشاھاں ابید دگہ کسی سربن ءُ گْوستانک راست ءُ برجم نہ اَنت پرچا کہ ایران ءَ پادشاھی دْرچ پہ دْرچ بیتگ بلے چوشیں سربُن ءِ یات کنگ ءَ ھم زورے لوٹ اِیت چوش نہ اِنت کہ راست ءُ دروگیں کسھانی یکجاہ گْرنچ دیگ ءَ تبری بلد بیتگ شاھنامہ ءِ تہ ءَ پردوسی ءَ ھم پہ گْوستانک نویساں وتی ازم ءِ ھزار دْروشم اِشتگ ، چَہ ایشاں ابید ھم زمانگ ءِ داستان گْوشاں منوچھر ءِ داستان گْوشتگ اَنت۔

’’ منوچھر یا منوش چیتر چَہ پیشدادی پادشاھان بیتگ۔ اَوِستا ءِ تہ ءَ آئی ءِ کھول نام اَئیریا وَ بزاں پشتیبانی ءُ کمک کنوک گرگ بیتگ ۔ منوچھر اَوستا ءِ تہ ءَ منوش چیتر بزاں چَہ منوش ءِ پشتپداں ھست ءُ مہ ائیو چیترہ ھم گِرَگ بیتگ بزاں چَہ بھشتیانی ، آزمانیانی ، ارواھانی پدریچ ۔ منوچھر ءُ آئی ءِ کھول ایرج ءِ نام ایوک یک رندے ما ں اَوِستا ءِ سدءُ سی ءُ یکمی بند ءَ پروردین یشت( اوستاءِ بھرے کہ پروھر جوھر ھیات یا پروشی ءِ ستاءَ نویسگ بیتگ ) ءِ تہ ءَ یات کنگ بیتگ ۔ شاھنامہ ءِ تہ ءَ ھم منوچھر پشنگ ءِ چک ا پریدون ءِ برازتک اِنت ۔ منوچھر ءِ مات ’ماہ آپرید‘ ایرج ءِ جنین اِنت ۔اپراسیاب ءُ منوچھر ءِ میان ءَ بیتگیں جنگ ءَ منوچھرءَ پروش وارتگ ءُ تبرستان ءَ انگیر بیتگ ۔ پہ لاچار ایرانی ءُ تورانیانی میان ءَ جنگ بُری بوت ءُ سیمسرانی گیش ءُ گیوار آرش ءِ تیراندازی ءِ سر ءَ بوت ( بزاں داں ھمینچک زُورمندیں آرش ءِ کمان ءِ تیرشتگ داں ھمود ءَ سیمسر گیش اِتگ ) ۔‘‘ دانشنامہ مزدیسنا ، تاکدیم ۴۳۸

شاھنامہ فردوسی ءِ تہ ءَ ھست کہ’’ چَہ ایرج ءِ مرگ ءَ پد چَہ آئی ءِ سُرّیاں یکے ءَ کہ نام ئِے ماہ آپرید اَت جِنکے آؤرت اپریدون (پادشاہ ) ءَ آچیراَندری رودینت ءُ وتی برازتک پشنگ ءَ گوں سیر دات چر آھاں منوچھر ودی بوت ۔‘‘

منوچھر ءِ زمانگ ءَ ایران ءِ تمرد ءُ بھمانگیں کارست رُستم زال ودی بوت ۔ رستم ءِ پت زال ءِ گوں آئی ءِ بلک رودابہ ءَ کہ مھراب کابلیءُ سیندکت ءِ جنک اَت مِھری داستاں ءُ زال ءُ سیمرگ ءِ داستان منوچھر ءِ باریگ ءَ پہ ایرانی گیدی ندانک ءَ رنگین کن اَنت ۔ زانگ بیت کہ تبری ءَ بازیں تازی مذھبی لیکوانی پیم ءَ سربن کنگ ءِ رپک ھم چَہ پارسیاں چِتگ بلے گْوش اَنت دروگ ءِ بُن ٹنگ بیت ، پدءَ ھم زوراک بے بُنیں دروگانی زور ءَ زمانگ ءَ گورجیگ کن ءُ ندارگانی شیتاں کور دیم کن اَنت کہ گْوستانک ءِ ماڑی ءِ دیوالانی سر ءَ دْرنج اِتگ اَنت ۔ اَدار پہ ھمک چیاں زَنگے ھچ نہ ھِل اِیت ھرچی ءِ رَنگ ءَ لگوشان کنت سُھر ءُ سیاہ ءَ اسپیت ءُ اسپیت ءَ چَہ سیاہءَ سیا ہ تر ۔

منی چم بند ءُ من گْوش ئے ٹائم مشین ءَ سوار اَت آں کہ بانی ءَ منی دیم ءَ ایریں نَسک شنگینت اَنت ، من جَھ سر اَت ءُ چم پچ کرت اَنت ،آچوش جاتیگ ءَ منی دیم ءَ اُوشتاتگ اَت مید ئِے شنگ ءُ چم ئِے سُھر تَراتگ اَنت ، من ترس ءُ لرز جست کرت : ’’ بانی! ھیر اِنت ؟ ‘‘

’’ من ءَ تئی سر ءَ زھر آیگ ءَ اِنت ؟ ‘‘

’’ منی میار ؟ ‘‘

’’ من کد اِنت گپ ءَ آں بلے تو منی نیمگ ءَ ھچ دلگوش نہ دئے ، باریں چی لبجگ ءَ ئے ؟ ‘‘

’’ بلے تو چی گْوشگ ءَ ئے ؟ ‘‘ من وت ءَ بے سما کرت ۔

’’ زمین گرد نہ اِنت ۔‘‘

’’ بلے ،بانی! سائنسدان گْوش اَنت کہ زمین گرد ءُ کازمینک ءِ تہ ءَ تْرمپل اِنت ۔‘‘

’’ دروگ بند اَنت ، اگاں چوش بیتین گڑا زمین پُرشتگ اَت ،آئی ءِ بھر کازمینک ءِ تہ ءَ شنگ اِتگ اَت اَنت ۔‘‘

’’ اگاں بہ پُروش اِیت الم انچوش بیت ۔‘‘

’’ آزمان ءَ ھمے سنگ کہ پُروش اَنت چَہ کج ءَ کااَنت؟ اِستالانی بھر اَنت آ سد اَنت آزمان ءَ گندگ بَہ اَنت گڑا زمین پرچا نہ سد اِیت ءُ نہ شنگ اِیت ؟ ‘‘

’’ اے زھرگِرَگی گپے وَ نہ اِنت ‘‘ من بچکند اِت : ’’ اگاں زمین گرد نہ اِنت مہ بیت ، سائنسدان دروگ بند اَنت بِلے بند اَنت بَلے تو منی سر ءَ پرچا دو مَچ ءُ دو کھیر ئے ؟ ‘‘

’’ من ھم ھمے گْوشگ لوٹ آں ۔‘‘

’’ منی جیڑہ ءِ مَن ھم ھمیش اِنت کہ من وت ءَ سرپد بِہ بی آں، داں ما وتی چاگرد ءُ ابرم ءِ رازاں دلگوش مہ دئے اِیں گڑا چون زانت کن اِیں کہ ما کَہ اِیں ؟‘‘

’’ شر من مِرگ ءَ بِہ بی آں تو نسک وان ئے یا چم ءَ بند کن ءُ نرنڈ ئے ؟

دل ءَ گْوشت آئی ءِ بے سریں جست ءِ سر ءَ آئی ءِ پونز ءِ سر ءَ لنکوک ءَ ایر بہ کن ءُ بہ گْوش آں ’’ پومپ ‘‘ ، بلے آ زھر ءَ پُر اَت : ’’ نہ وان آں ، مردم ءِ وانگ چَہ نسک ءِ وانگ ءَ گیشتر اَرزش دار اِیت ،نسک ھچ نہ اَنت ابید چَہ مردمانی لیکواں ، درسیں نسک ۔‘‘

’’ گڑا منی لیکو ءَ گوشدار ‘‘بانی منی کش ءَ نشت : ’’ روچ درکپت گوں آئی ءِ درآیگ ءَ زندمانی ھم جان کشان ءَ آگاہ بوت ، مُرگ ءُ موراں پہ وتی زندمان ءِ گزران ءَ کوشست بنا کرت مُرگ پہ چینکاں مور پہ شرکنی، تچ ءُ تاگ ءَ شُت اَنت ، روچ ءِ بانزلاں اَدار بستگ اَت آ زمین ءِ سر ءَ کِشک رندان بوت دم بُرتگیں مُرگ ءُ مور کہ زندمان ءِ جنگ ءَ پروش اِش وارتگ اَت ،اَدار ءَ وارت اَنت انچوش کہ مَدَگانی چتْر سبزیں کشار ءَ چَرّ اِیت ۔‘‘بانی انچوش گپ ءَ اَت گوش ئے آئی ءَ بیم ناکیں چی یے دیستگ ، من آئی ءِ ڈینگر اِتگیں چمانی تہ ءَ چارت آھانی سیاھگ ٹیلگ ءِ میان ءَ اَت اَنت ۔

’’ ترا چَہ ادار ءَ ترس اِیت زاناں ۔ ‘‘ من لوٹ اِت کہ آ ئی ءِ بیم ھلاس بہ بیت ۔

’’ ھو! اَدار ملکمیت اِنت کہ دُرساں ایر بران اِنت ، چران اِنت ۔‘‘

’’بانی تواگاں وشان بہ بَہ ئے من ترا داستان ءِ آسر ءَ گْوش آں ۔‘‘

’’ داستان بِھ آسر نہ بیت تئی جند ءَ من ءَ گْوشتگ ۔‘‘ بانی ءَ باھند کرت ۔

من زانت نی آئی ءِ ترس آسر بیتگ : ’’ ھو بلے داستانے ءِ بندات دگہ داستانے ءِ آسر اِنت یا تو بہ گْوش داستان دراجیں کشکے آئی ءِ تہ ءَ ھزارھاں چار راہ ھست ھمے چار راہ آسر وَ نہ اَنت بلے ما ایشاں راھے ءِ آسر ھم مَنّ اِیں ، سرپد بوت ئے ؟ ‘‘

’’ منی ھیال ءَ تئی گال مانگیش اِت اَنت بلے من سرپد بوت آں، نی تو آسر ءَ بہ گْوش ۔‘‘

’’ اَدار اِیر بران نہ اِنت شانگ ءَ اِنت ، چَہ وتی اندر ءَ نوکیں دْروشم ودی کنگ ءَ اِنت ، داں زندمانی کْوھن مہ بیت ، مہ مر اِیت آئی ءَ آسر مہ بیت، داستان مَہ کُٹ اِیت ۔‘‘

بانی ءَ بچکند اِت ،نسک چست کُرت ءُُ منی دیم ءَ ایر کُرت اَنت ءُ چَہ منی کر ءَ گل ءُ شادان شت ۔

*

گالبلد :
کاسماس : کائنات
کازمینک : خلاء
گسرگند:ٹی وی
شیت : پوٹو ۔ھکس