مردم ناسرجم اِنت اگاں تایے بہ بیت ۔ ’’ ھدا ھم تیوک ءَ ترسگ اِتگ پمیشکا دگہ ساھدار ئِے ودی کرتگ بزگیں مردم ءِ میار چی اِنت ‘‘ منی جیڑگ سرجم نہ اَت کہ یکے ءَ منی گوش ءَ ھلو ت کرت ، من چار اِت اُوتاک ءَ ابید چَہ من ءَ کس نیست اَت راھرو ءَ چک ٹی وی چارگ ءَ اَت اَنت ، کارٹونانی تاب دپیں توار اَت ، یکے گْوشگ ءَ اَت : ’’ بہ گر باگار ءَ دمب ءَ ئِے گڈ ، نہ ھل ئے کہ بروت ، یا منی ھدا ! تو چی کرت باگار اگاں آپ ءَ بروت واگویے جوڑ بیت ، واگویے ..............‘‘ من دریگ پچ کرت ، کروسے گوں چیپکءَ گپ ءَ اَت ، چیپک ءِ چم چَہ ترس ءَ ڈن ءَ لوجان اَت اَنت ۔انسان ءِ گمانءَ ھم واک مان اِنت چونیں ھیال جیڑ اِیت ، من دریگ بند کرت ۔

’’ پرچا مردم ءَ پہ وتی شاتکامی ءَ گال ءُ کسہ دوست بَہ اَنت ؟‘‘ اے ھم اجکہ کنیں ھیالے اَت : چک کارٹون چار اَنت ، گل بَہ اَنت ءُ آھانی ھاٹیگ ءُ توان گیش بیت ،مزنیں مردماں دیوان ءُ سنگتانی ھمراھی ءَ وشی ءُ چاڑرَس اِیت ۔
کسہ ، لچہ ، ساز ، بُتکشی ءُ لیب ءُ گوازی ھزارھاں سال اِنت پہ مردم شاتکامی ءِ اَنگیزاَنت ۔ گندگ ءَ چَہ ایشاں مردم ءَ مادی سیت نہ رس اِیت بلکیں تاوان اِنت ھما وھد کہ پہ کارے ءَ گوازینگ بیت، آئی ءِ مادی بروَرد رس اِیت بلے کسہ گوشدارگ ءُ تامر چارگ ءَ لاپ سیر نہ بیت ۔
 ’’ مردم ءُ ھدا یک چھرگ اَنت ۔ ‘‘ پدا ھلوت بوت ، اے کئے اِنت ؟ من لوٹ اِت پسو ئِے بہ دئے آں کہ : ’’ ھدا ءِ درگت ءَ چوشیں گپ مہ کن شر نہ اِنت ۔‘‘بلے من تْرانگ ءَ کپت آں کہ  اے ھبرمزھبی کتابے ءِ تہ ءَ ھم ھست کہ ھدا ءَمردم وتی ھم چھر گ جوڑ کرتگ۔

بلے آ مرد کہ منی گوشاں ھلوت کنگ ءَ اَت ، گندگ نہ بیگ ءَ اَت ،’بوت کنت جنے بہ بیت ؟ ‘، من وتی دل ءَ گْوشتءُ لیپ ٹاپ بند کرت نی گوں من نبشتہ کنگ نہ بیگ ءَ اَت ۔ من زانت داں ڈن ءَ مہ روآں اے’’ ھلوتی جن ‘‘ من ءَ یلو نہ کنت ۔
 روچے پیش ھور ءَ گورتگ اَت، موسم سارت اَت بلے چکاں گْوش ئے سارت نہ کنت پمیشکا کَنڈانی تہ ءَ جان شود گ ءَاَت اَنت ۔من ءَ تیاب ءَ روگی اَت داں وتی جیڑگاں سر ماں سر کنان نبشتانک ءَ سرجم بہ کن آں ، من ھما نیمگ ءَ روگ ءَ اَت آں کہ دیست چکے ءَ گوں گِلاں اُشترے جوڑ کرتگ بلے آئی ءِ اُوشتر ءِ پاد پنچ اَت اَنت ۔من داشتءُچَہ چک ءَ جست کرت :’’ اے چی یے تو جوڑ کرتگ ؟ ‘‘
 ’’ اُشترے ۔‘‘ آئی ءَ انچیں رنگے ءَ منی نیمگ ءَ چار اِت ،گْوش ئے دلمانگ اَت من ءَ ملنڈ بہ کنت ۔
’’ چوش وَ من ھم گندگ ءَ آں پورو اُشترے تو باز براھدار ھم جوڑ کرتگ اگاں من جوڑ بہ کرتیں اُشتر چوش براھدار نہ بیتگ اَت بلے اُشتر ءِ پاد وَپنچ نہ اَنت۔‘‘
’’ اے چار پادی اُشترانی بن پیرک اِنت ۔‘‘
’’ چارپادی اُشترانی بن پیر ک ! ‘‘ چَہ گْونڈل ءِ ھبراں من بھمانگی دْرائینت ۔
’’ دمانے ھمد ءَ بہ نند آ اُشتر بل نزیک کَہ اِت ھمائی ءِ لاپ ءِ چیر ءَ بہ چار ۔ ‘‘ کمیں دُور تیمور ءِ اُشترے چرگ ءَ اَت آئی ءَ ھمائی ءِ نیمگ ءَ دست ٹال کرت ءُ گْوشت۔ من ھم کمیں مھتل کرت ،پہ اے زانگ ءَ کہ چک چی گْوش اِیت ۔ اُشتر کہ نزیک ءَ اَتک گْونڈو پاد اَتک ءُ اُشتر ءِ کرءَ شت ۔ آئی ءَ سادے دست ءَ اَت ھمے ساد منگلیک ئِے کرت ءُ اُشترءِ گردن ءَ چگل دات اُشتر اُوشتات ۔ نترسیں چکے ، من دل ءَ گْوشت ۔
 ’’ بہ یا اد ءَ ترا اُشتر ءِ پنچمی پاد ءَ پیش دار آں ۔‘‘ آئی ءَ من ءَ نزیک ءَ توار کرت من ءَ اُشتر ءِ کر ءَ ترسگ ءَ اَت کہ چوش مہ بیت من ءَ لگت بہ جنت بلے گْونڈو ءَ منی دل ڈڈ کرت :’’ مہ ترس ، اُشتر ترا ھچ نہ کنت ، من داشتگ ۔‘‘ دگہ را ہ نیست اَت من ھم نزیک ءَ شت آں  آٗآئی ءَ اُشتر ءِسینگ ءَ دست ایر کرت ءُ گْوشت : ’’ اے چی یے ؟ ‘‘
 من چار اِت :’’ ایشی ءَ اُشتر ءِ سینگ گْوش اَنت ، اُشتر ھمیشی ءِ کمک ءَ وتی گرانیں بالاد ءَ زمین ءِ سر ءَ ایر کنت ۔‘‘
’’ اُشتر ءِ پنچمی پاد ھمدءَ بیتگ ۔‘‘ آئی ءَ منی نیمگ ءَ بروانُک دیان ءَ چار اِت ءُ گوشت ، پدا منی کش ءَ نشت : ’’ زان ئے ساھدار کہ مروچی اے دْروشم ءَ اَنت پیش ءَ چوش نہ بیتگ اَنت ۔‘‘
’’ ھو ، من اِش کرتگ ۔‘‘ من اجکہ اَت آں کہ اے چک ءَ کئےءَ ڈارون ءِ ساھدارانی رُشت ءُ ردوم (ارتقاء) ءِ لیکو گْوشتگ ۔
’’ گندگ ءَ تو ھچ نہ زان ئے اگاں بہ زانتیں گڑا تو اے ھم زانتگ اَت کہ منی پنچ پادی اُشتر چارپادی اُشترانی بن پیرک اِنت ۔‘‘
’’ باور کن من ڈارون ءِ لیکو ونتگ ، آگْوش اِیت کہ ساھدار ءَ وتی لوٹءُ گزرانی ھساب ءَ وتی بالاد ءِ وڑ ءُ پیم ءِ تہ ءَ مَٹی آؤرتگ ، آ گْوش اِیت ساھدارے ءَ کہ چوش کرت نہ کرتگ آچَہ اے جھانءَ ھلاس بیتگ ۔‘‘
’’ ڈارون کئے اِنت ؟‘‘
’’ سائنسدانے بیتگ، آئی ءَ گْوشتگ مردم پیش ءَ وتی اے دروشم ءَ نہ بیتگ انچوش کہ تو گْوشگ ءَ ئے ۔‘‘
’’ من وَ چوش نہ گوشگ ءَ آں ۔‘‘ آ سنگین بوت ۔
’’ گڑا تو چی گْوشگ ءَ ئے ؟‘‘
’’ اُشتراں پیسر ءَ پنچ پاد پر بیتگ ، انچوش تیز تتگ اَنت کہ ویگوگاڑیاں ھم رسینت نہ کرتگ اَنت ۔ گْوش اَنت شیتان اُشتر ءَ سواربیتگ ءُ جنت ءَ شتگ داں بی بی ھواءَ رَد بہ دنت پمیشکا ھدا ءَ اُشتر ءِ پنچمی پادگڈ اِت چَہ ھما روچ ءَ اُشتر ءِ رواج کنٹ اَنت ءُ پاد چار ۔‘‘
 من اے ابرمانک(مِتھ۔ اساطیر) اِش نہ کرتگ اَت ءُ من ءَ گمان ھم نیست اَت کہ چک چوشیں داستانے زانت : ’’ بلے من وَ دگہ رنگے اِش کرتگ کہ پیسر ءَ مارءَ پاد پر بیتگ ءُ آ چَہ اُشتر ءَ ھم مستر بیتگ شیتان ھمائی ءَ وتی دپ ءِ تہ ءَ کرتگ ءُ جنت ءَ برتگ پرچا کہ آئی ءَ اجازت نہ بیتگ کہ جنتءَ دیم پہ دیمی بُروت ، آئی ءَ گوں بی بی ھوا ءَ ھمے مار ءِ لاپ ءِ تہ ءَ گپ جتگ ءُ ھما درچک ءِ کہ ھدا ءَ گْوشتگ اَت بر ءَ مہ ور اِت سوج دات ۔ پمیشکا ھدا چَہ مار ءَ ناوش بوت ءُ آئی ءِ پاد ئِے پچ گیپت اَنت چَہ ھما روچ ءَ مار زمین ءِ سر ءَ لاپ لیٹ وران اِنت ءُ آئی ءِ ورد ن ھاک اِنت ،اے چَہ ھدا ءِ نیمگ ءَ ڈنڈاِنت کہ آئی ءَ دیگ بیتگ۔‘‘
’’ گڑا پنچ پادی اُشتر ءِ پاد کئےءَ بُرّ اِتگ ؟‘‘
’’ من چی زان آں ۔‘‘ من چَہ گونڈو ءِ کر ءَ پاد اَتک آں ، آ اُوں پاد اَتک ءُ چَہ منی اُود ءَ جنزگ ءَ پیش آپ ءِ تہ ءَ کُپ ئِے کرت ۔
آئی ءِ جوڑ کرتگیں اُشتر منی پادانی دیم ءَ کپتگ اَت من چست کرت ، گلی اُشترنی گلی مارے جوڑ بیتگ اَت ۔ من آپ ءِ نیمگ ءَ چار اِت اُود ءَ نہ اَت کہ وتی لیبوک ءَ بہ بار ت گوں من ھمود ءَ ایر کرت ، تیاب ءَ نہ شت آں ءُ لوگ ءَ واتر کرت ،مردمی سِنچ ءِ اے ندار گ تیاب دپ ءَ گوں وت جیڑگ ءَ گیشتر بزانتدار اَت۔
 مردم تاے بیتگ آ ئی ءَ وت ءَ جا ڑ کرتگ ،مزھبی ابرمانکانی تہ ءَ ھم مردمءِ جاڑ بیگ ءِ کسہ ھمیں رنگ اِنت کہ سائنس گْوش اِیت :’’ وھدے واجہ ھداءَ واجہ آدم جوڑ کرت ءُ جنت ءَ برت آئی ءَ وتی ایوکی مار اِت ھدا ءَ پہ آئی ءِ تاھیر ءُ ساکم کنگ ءَ چَہ آئی ءِ چپی پھلیگ ءَ بی بی ھوا ودی کرت ۔‘‘
’’ جھودانی گْوشگ اِنت اللہ گھتر زانت کہ آدم ءَ گْوشت ’منی گوشت منی ھون ءُ منی جنین ‘ءُ پدا چَہ آئی ءَ تاھیر زُرت ۔‘‘تاریخ طبری جلد اول :حصہ اول ، تاکدیم ۷۵
 بزاں اے گپءَ ھرکس تپاک اِنت انسان ءَ تائی چَہ بُندر ءَ دوست نہ بیتگ ، آئی ءَ چَہ وت وتی جوڑ وَدی کرتگ یا ھاوند ءَ چَہ وتی توان ءُ ھاٹیگ ءَ گوں آئی ءِ جند ءِ گوشت ءُ ھون ءَ پہ آئی ءَ گموار ءُ تاھیر کنیں مردمے ودی کرت ،نی اے ھرکسی وتی دید ءُ ستک اِنت کہ کجام گپ ءَ باور کنت ساچشتکار ءَ میان ءَ کار اِیت یاساچشت ءِ جند ءَ ساچشتکار مَنّ اِیت۔
گْوش اَنت کہ مردین ھروھدے ودی بیت آدائم وت ءَ نیم بندگ ءُ ناسرجم سما کنت داں گوں جنینے ءَ سانگ مہ کنت ایشی ءِاَنگیز اِیش اِنت کہ آدم ءِ چپی پھلیگ کشگ بیتگ ءُ نی مردین ھمے پھلیگ ءِ شوھاز ءَ داں ھما وھد ءَ بے تاھیر اِنت کہ سیر نہ کنت ، بلے لھتے مردین یکیں پھلیگ ءِ بیر ءَ چار جنین ھم گر اَنت بو ت کنت چر آھانی یکیں پھلیگ ءَ چار جنین جوڑ کنگ بیتگ یا آھانی پھلیگ ءِ ھرید گیشتر اِنت ؟
من اوتاک ءَ پترت آں،دنیگت نہ نشتگ اَت آں کہ بانی ھم اَتک ۔
’’نبشتہ کنگ ءَ ئے ؟ ‘‘
’’ ناں ۔‘‘
’’ مروچی گڑا سنگے لیٹنگ لوٹ اِیت چوناھیا تئی چم بند اَنت ءُ تو نشتگ ئے یا لیپ ٹیپ ءِ سر ءَ کمپوز کنگ ءَ ئے ، ترا ھم واک کنت ۔‘‘
’’انی من بے لیپ ٹاپ ءَ نبشتہ کنگ ءَ آں۔‘‘
’’ من زانت ، واجہ بے نبشتہ کنگءَ روچے ھم زندگ بوت نہ کنت ۔‘‘
’’ بنگپ چی اِنت ؟ ، بس سیاسی یے مہ بیت ۔‘‘
’’ ناں سیاسی یے نہ اِنت بہ گندئے پمیشکا مرینگ نہ بیگ ءَ اِنت ۔‘‘
’’ تو چوناھیا بور کن ئے مردماں ، توری ھرچ بنگپے ءَ نبشتہ بہ کن ئے ۔‘‘
من بچکند اِت :’’ من زان آں کہ من روان ءُ شرکنیں نبشتہ کارے نہ آں بلے جھد کن آں کہ پہ وانوکاں سیتمندیں نبشتانک بہ نبیس آں ،من جیڑگ ءَ آں مردم پرچا تیوک ءَ زندگی گْوازینت نہ کنت ؟‘‘
’’ ھمم ! بوت کنت کہ آئی ءَ چَہ تیوکی ءَ ترس اِیت ۔‘‘بانی مُنج اِت ۔
’’ پرچا ؟ ‘‘ نی بانی ءَ سما بوت کہ اے جست چوش آسان نہ اِنت کہ آسرپد اَت۔
’’ من گیشتر وت ءَ ایوک ءَ سما کن آں مردمانی تہ ءَ ھم ۔‘‘ آ ملور بوت ءُ راستی دست رکانی سر ءَ ایر کرت ئِے ۔
’’ اے سائیکلوجیکل جیڑھے ، من سار ءُ سدھیں مردمانی گپ ءَ کنگ ءَ آں کہ آھاں پرچا تیوکی وش نہ بیت مردم پرچا سوشل انیمل گْوشگ بیت جست اِیش اِنت ، میڈم ۔‘‘
’’ بابا! تئی دل ءَ من سار نہ آں ۔‘‘ بانی زھر گیپت ۔
’’ چوش کہ تو گْوشگ ءَ ئے من ءَ شک بوت ۔‘‘ من کندان ءَ گْوشت ۔
آئی ءَ زھر کرت ءُ ڈن ءَ در اَتک ۔ من ھچ نہ گْوشت پرچا کہ من ءَ وت ایوک ءَ نندگ ءُ جیڑگی اَت پدا آئی ءِ وشان کنگ اینچکے گپے نہ اِنت ۔
 بانی کارستے ، ھست ءُ نیستی ءِ میان ءَ ودی بیتگیں ، من ءَ وت ھم گمان بیت کہ بوت کنت من گنوکی ءِ سیمسراں لھتے پند دیمتر ءَ شتگ آں کہ بانی چَہ بندیں دروازگ ءَ ھم تہ ءَکَہ اِت ۔ برے بالو ءِ بانزل ءَ سوار بیت ، برے گوں چَہ دریگ ءَ اَتکگیں رژن ءِ شھم ءَ جوڑ بیت ، گلہ کنت مڑ اِیت ، منی موبایل اسکرین ءِ تہ ءَ پتر اِیت ءُ بچکند اِیت ۔ من دلمانگ آں کہ گپے بہ جنت ءُ من پسو بہ دئے آں بلے آ ئی ءِ گپ پیسر اِنت : ’’ گپے بہ جن . . . . ... . ؟‘‘
’’ تئی تْری ءَ پس ھست ؟ ‘‘ ، گپ گپ رودین اِیت پمیشکا مئے گپ نہ کٹ اَنت ، داں ھمینچک ءَ کہ من چَہ گوادر ءَ ڈن نہ شتگ اَت آں ، ھمے سرپد بیتگ اَت آں کہ دگہ جاھا ں گوات ءُ ندارگانی رنگ جتا بیت چوش کہ گوادر ءَ ما چیزاں نیلگونیں شیشاریں بلورے ءِ تہ ءَ گند اِیں بوت کنت جمیڑی ءَ ھمے بلور گلابی بہ بیت۔ پمیشکا گْوش اَنت جیمڑی گوادر ءِ پیم ءَ نہ اِنت بلے ھردے دیست آ اُود ءَ ھم شیشاریں بلور نیلگونگ اَت بلے ماں منی مارشتاں بِندات ءَ جیمڑی ءِ بو سارت اَت ، دیوالانی رنگ گلابی ءُ مردم نوکیں جھانے ءِ مردم کہ من ءَ گوں بھمانگیں نگاھے ءَ چاراِت اِش ۔ بلے رند ءَ من زانت کہ جھان ءِ ھرچاریں کنڈاں ھمے بلور نیلگونگ اِنت ، دگری مردمانی کارپد ءُ زمین ءِ سر ءَ رُستگ ءُ چروکیں ساھدارانی انگیز ءَ اِنت ۔ھمے پیم زندمانی ءِ کسہ اَنت یک چھرگ اَنت بلے ھرکس چَہ وت رنگ اِش دنت ، ھیالانی چمن جوڑ بیت ۔
بانی ءَ زانت ، اے جست ءِ مراد اِیش اِنت کہ گپانی نوکیں چمگ نہ بتکگ بلے من ءُ تو چَہ آپ ءَ ھم روگن جوڑ کرت کن اِیں ، تْری ءِ پسانی پانپاھیں کچک واب بہ کپ اِیت ھم دُزچَہ دیوال ءَ تہ ءَ دَور کنگ ءَ ترس اِیت پرچا کہ کچک ءِ ایوک ءَ چم واب بَہ اَنت ، گوش آگاہ ، بلے آ کچک ھم بانی ءِ پاد ءِ برمشاں پجا کار اِیت پمیشکا پہ آئی ءِ برمشاں چمانی واب ءَ ھراب نہ کنت ، چوشیں آژناکیں بودشت کچکانی بھرءَ اتکگ پرچا کہ گوں وتی کار ءَ ستک اَنت ________باز بر ءَ ھبرانی دمب گْرنچ نہ ور اَنت بلے مارشتاں سر کن اَنت ، کمال اِنت ۔
 بانی ! ایوکی نیستی اِنت ءُ نیستی نیست اِنت ۔ پمیشکا تئی دریگ ءِ پُشتءَ گوات شیزار اِیت داں تو مہ گوش ئے من تیوک آں ۔دیوالءِ دیم ءَ دْرنجیں گھڑیال ٹک ٹک کنان جنز اِیت داں ترا تْرانگ ءَ بہ پرین اِیت بہ چار من ھم پہ توسوت جنگ ءَ آں ءُ من ..........من وَ ناکو دوستین ءِ آؤرتگیں ٹیکی آں ، آئی ءِ رپتگیں بالاد ءِ پشت کپتگیں باس آں کہ تئی پیژگاہ ءَ داں دیر ءَ مان آں ۔ من تئی ایوکی ءِ اداراں رُستگیں پُلے آں ، داں تو ھست ئے من ھست آں ۔